Leonard Bernstein is thans componist van de week

Uitvoerend musicus en componist

Leonard Bernstein (1918-1990) was een veelzijdig musicus en een ruimdenkend en ruimhartig mens, over wie vele anekdotes de ronde doen. Naast zijn onmiskenbare talenten in het kader van de breed geschakeerde kunstzinnigheid had de man een enorme handicap, juist in het kader van zijn werk: al te veel muziek veranderde onder zijn handen in een 'Hollywood-productie' met flink wat hela-hola elementen. Dat geldt voor de man als dirigent èn als componist. Gelukkig waren er ook nog componisten, en delen uit het oeuvre van andere collega's, de zo'n aanpak best konden hebben, zoals de werken van George Gershwin (1898-1937), en de Ländliche Hochzeit-Sinfonie opus 26 uit 1876 van Karl Goldmark (1830-1915), alsmede enkele van de meest bekende stukken van Aaron Copland (1900-1990). Tijdens de opening van het Holland Festival 1976 trad Bernstein met de New York Philharmonic Orchestra op in de Houtrusthallen te Den Haag, met Gershwin en de Derde Symfonie van Copland. Lenny kwam, zag en overwon, maar een concert van hoog gehalte werd het niet: er kwam maar geen einde aan dat ondraaglijke, totaal overbodige stuk "Syncop(e)land".

Niet echt boeiend
Van de diverse soorten stukken die Bernstein zelf heeft gecomponeerd, is er evenmin nauwelijks iets dat echt zal beklijven, aangezien het meeste al was versleten toen het voor de eerste keer werd uitgevoerd. En de slag met de tand des tijds zal vrijwel al het andere evenmin doorstaan. De vreselijke rimram van zijn drie symfonieën, waarvan de tweede wordt geacht een diep doorleefd-intellectueel gebeuren te zijn — Age of anxiety op tekst van de Engelse dichter Wystan Hugh Auden bevat de slapst denkbare aftreksels van wat Gershwin, Gustav Mahler (1860-1911) en Dmitri Sjostakvitsj (1906-1975) hebben gecomponeerd. En de  omringende werken in hetzelfde genre — de Eerste: Jeremiah,  en de Derde: Kaddish; in memoriam John F. Kennedy — kunnen we hier ook afdoen als larmoyante gruwelkitsch.
En die drie symfonieën werden geschreven door een man die voordien de stellige bewering had gedaan dat er na het gebeuren van Hiroshima/Nagasaki geen symfonie meer zou kunnen worden gecomponeerd. [1]

West Side Story
Met zijn composities had Bernstein ook niet echt succes, totdat hij met het enige grotere werk uit zijn brein voor het voetlicht kwam: de musical West Side Story, in 1957 op Broadway, in 1961 als speelfilm van Jerome Robbins en Robert Wise, op het brede witte doek, wereldwijd. Niet al te lang daarna meldde de componist in een interview dat hij, terugblikkend, West Side Story : "teveel" Puccini vond.

Radio 4-programma
Peter Bree heeft uit het oeuvre van Leonard Bernstein vijf maal zo'n dertig minuten samengesteld, welke in de avonduren tussen 19:30 uur en 20:00 uur, deze week van maandag 21 tot en met vrijdag 25 juni, zullen worden gepresenteerd via de klassieke zender Radio 4 in het inmiddels klassieke programma Componist van de week.
_________
[1] Zoals er diverse Europese schrijvers zijn geweest die meenden dat er na het gebeuren in 'Auschwitz' geen roman meer geschreven zou kunnen worden, en er vervolgens lustig op los hebben geschreven in dat genre.
__________
Afbeelding: Dirigent en componist Leonard Bernstein in 1971.