maandag 19 september 2011

Nederlands Blazers Ensemble met De ontvoering

Blazers en een ud-virtuoos
Met ingang van woensdag 21 september speelt het Nederlands Ensemble op historische instrumenten zevenmaal het programma De ontvoering, waarvan drie voorstellingen in Amsterdam, onder meer de voorpremière.
De ontvoering is een presentatie vol fraaie, kleurrijke fata morgana, bestaande uit teksten die Stijn Aerden heeft geproduceerd, samen met fragmenten uit de Koran en de hier en daar bezwerende muziek van de oriëntaalse luit, de ud (ook wel oed). Voor deze reeks concerten wordt het Nederlands Blazers Ensemble aangevuld met de virtuoos op dat instrument, de in 1970 te Marokko geboren Driss El Maloumi.

Mozart-adaptatie

De ontvoering is een adaptatie voor in principe (de) acht blazers (in kwestie), maar in de realisatie wordt het muziekdrama van Mozart ─ Die Entführung aus dem Serail uit 1782 zonder zangers gepresenteerd, maar met nog vier spelers naast de acht blazers en de ud: een trompet, een trombone, een contrabas en pauken.

Zeven uitvoeringen:

woensdag 21 september, 20:30 uur; Amsterdam: Podium Mozaiek
donderdag 22 september, 20:30 uur; Den Bosch: De Toonzaal
zaterdag 24 september, 20:15 uur; Groningen: De Oosterpoort

donderdag 10 november, 20:15 uur; Haarlem: De Philharmonie
vrijdag 11 november, 20:15 uur; Amsterdam: Concertgebouw
zaterdag 12 november, 20:15 uur; Den Haag: Nieuwe Kerk

zondag 13 november, 20:15 uur; Amsterdam: Concertgebouw

In alle gevallen wordt ongeveer een uur voor het begin van het concert een gratis bij te wonen inleiding gegeven door Saskia Törnquist en eventueel anderen. 
Na afloop van de voorstelling is er steeds een zogenoemd after-concert.

Franz Schubert doorstaat aanslag door een familie

Ernstige belediging
Onlangs werd in een uitermate abject, commercieel, Nederlands televisieprogramma ─ waarvan alleen al de Engelse titel niet deugt, omdat de makers pretenderen ons land te representeren, doch dit direct reduceren tot de randstad; een mentaliteit die zó veelbetekenend is dat de makers zich er niet eens van bewust (b)lijken te zijn. Een doorgewinterde brulboei, die ook nog eens in ernstige mate op voet van oorlog verkeert met onze taal, fungeert als 'presentator'. Een jury ─ bestaande uit een opdringerige schreeuwlelijk, een oudbakken kerstboom en een Yank ─ die je niet bepaald professioneel kunt noemen, mag commentaar geven, en alles wat van die zijde over de kandidaten wordt uitgestort, wordt met instemmend knikken en applaudisseren door de optredende personen, duo's of grotere groepen, geriposteerd: een show binnen een show. Dat alles toont nogmaals dat de intrinsieke waarde van het fenomeen applaus ─ waartoe de man met de microfoon de meute steeds aanzet ─ tot bijna nihil is gekrompen.
In dat kader trad al enige keren een gezin ─ vader, moeder en dochter ─ op dat de pretentieuze, en in deze context tegelijkertijd ridicule, naam Opera Familia draagt, een vlag die de lading geenszins dekt. Met opera heeft het volstrekt niets van doen en dat mag men ook helemaal niet verwachten in zo'n gruwelijk, extreem lawaaierig decor. Genoemde groepering kreeg onlangs de kans om een aanslag te plegen op de geniale Oostenrijkse componist Franz Schubert (1797-1828), door "een eigentijdse versie" van diens Ave Maria te 'zingen'. Meer dan die titel had het gepresenteerde, vanzelfsprekend, niet met Schubert te maken. Van a tot z een totaal fout en foutief optreden.

Zoiets vormt een extremistische verkitsching, ondersteund door vals licht, podium-rook en een gepretendeerde diepgang, welke een stoeptegel tot satirisch niveau had kunnen verheffen, doch die vanaf een podium niet meer voorstelde dan een vermoeiende, want tot diep binnenin het merg gelikte en afgelikte voorstelling. Daarbij viel de vernietiging van een andere Oostenrijkse componist ─ Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791), die in de jaren tachtig ter stem werd genomen ─, door een Engelse Miss Brown, die een adaptatie van de melodie van diens Klarinetkwintet de wereld inschoot, vrijwel in het niet, al zat ook daarin beslist geen muziek.

Componist van de week

Vijf dagen achtereen, steeds tussen 19:30 uur en 20:00 uur, vervult Franz Schubert de rol van Componist van de week via Radio 4 in een programma van de Vara. Laten we er, in deze regels, nog eens aan herinneren dat de man de onovertroffen meester ─ kwantitatief en kwalitatief ─ van het kunstlied werd en is gebleven, ondanks zijn al te voortijdige verscheiden als éénendertigjarige. Net als dat het geval is geweest met, de toen reeds voormalige, collega Mozart (goed vijfendertig jaar), en enkele anderen, die nog jonger zijn heengegaan en tevens veel minder in de aandacht van pers en publiek zijn komen te staan, zoals de Belgische meester Guillaume Lekeu, die vierentwintig jaar en één dag werd (1870-1894) en de als 'Spaanse Mozart' betitelde Juan Chrisostomo de Arriaga (1806-1826), die de twee decennia niet eens heeft kunnen volmaken: hij stierf tien dagen voordat hij twintig jaar zou worden.

En er zijn nog wel meer voorbeelden uit de muziekgeschiedenis aan te halen van vakbekwame componerende musici, die een lagere graad van bekendheid ─ of, zo men wil, grotere mate van onbekendheid ─ genieten.
Meer van Franz Schubert in verband met een radio-presentatie kunt u lezen op onze zustersite Muziek en mensen in een artikel, eveneens van vandaag.

zaterdag 17 september 2011

Nieuw muziekcentrum in Helsinki geopend

Van het concert ter gelegenheid van de officiële opening van het Muziekcentrum, met een 36.000 vierkante meter tellend vloeroppervlak, in de Finse hoofdstad Helsinki is een televisieregistratie gerealiseerd ─ wie zal dat in ons huidige tijdsgewricht nog verbazen? ─ en deze zal op 18 september, tussen 19:15 uur en 20:00 uur door Arte-televisie worden uitgezonden.
Dat Muziekcentrum biedt niet alleen plaats aan de twee grote orkesten, het Filharmonisch Orkest van Helsinki en het Radio Symfonie Orkest van Finland, maar tevens aan de Sibelius Muziekacademie, het enige conservatorium van Finland. 
Beide ensembles speelden voor die gelegenheid werken van onder anderen Jean Sibelius (1865-1957). Dat de internationaal meest vermaarde muziekmeester van Finse bodem hier een vooraanstaande rol heeft gespeeld, zal niemand verbazen.
Gedurende de drie kwartier die het programma in beslag neemt, horen en zien we Liederen in het Zweeds en Fins, vertolkt door Soile Isokosi. Eerstgenoemd orkest onder leiding van John Storgards speelde Sibelius' Tapiola, symfonisch gedicht, opus 112 uit 1926, en het andere orkest speelde, onder leiding van Jukka- Pekka Saraste, Finlandia uit 1899 [1], het onofficiële Finse volkslied.

De uitzending zal door Arte-tv worden herhaald op vrijdag 23 september om 06:00 uur in de ochtend, een tweede herhaling zal te zien zijn op donderdag 29 september, eveneens vanaf 06:00 uur bij het krieken van de dag, en de derde herhaling zal worden gerealiseerd op woensdag 5 oktober, alweer om dezelfde tijd.

__________
[1] In 1900 reviseerde Sibelius dit orkestwerk, waarvan in beide gevallen ook nog een koor kan worden toegevoegd.

vrijdag 9 september 2011

Radio 4: Percussion Concerto van Joey Roukens

In het muziekprogramma de bedding dat, zoals gebruikelijk, het laatste uur van de dagprogrammering op zaterdag van Radio 4 vult, kunnen we ons op zaterdag 10 september laten informeren omtrent een compositie door Joey Roukens (*1982): een Concert voor slagwerk en orkest (Percussion Concerto).

De Nederlandse componist Joey Roukens.

Programmasamenstellers van het Concertgebouw De Doelen te Rotterdam hebben de Engelse percussionist Colin Currie gevraagd welke Nederlandse componist vooe hem een stuk mocht schrijven. Lang nadenken hoefde de slagwerker niet en het antwoord kwam dan ook prompt: het zou Joey Roukens moeten worden, omdat deze behoort tot de generatie jonge componisten welke zich heeft kunnen bevrijden uit de dogmatische sfeer welke aan delen van het modernisme binnen de muziek kleeft.

Voordat het stuk door Sinfonietta Rotterdam in première is gegaan, hebben Colin Currie en radiomaker Bente Hamel de componist gevolgd tijdens het schrijven van diens Percussion Concerto.

maandag 5 september 2011

Nederlandse composities tijdens Avondconcert

Radio 4 biedt op dinsdag 6 septmber in het Avondconcert ─ nu van de KRO ─ een optreden van het Nederlands Philharmonisch Orkest onder leiding van Etienne Siebens. Solistische medewerking wordt verleend door de pianist Ralph van Raat.
Er worden werken uitgevoerd van in ieder geval vier Nederlandse componisten, te beginnen met de Symfonie nr. 3, Facetten, opus 57, uit 1955, van Lex van Delden (1919-1988), die tevens muziekcriticus van Het Parool is geweest. Als tweede onderdeel van het programma wordt No reason to panic uitgevoerd van Mayke Nas (geboren 1972); het is gecomponeerd in 2006, voor blaasorkest, slagwerk en contrabas.
Componist Jan van Gilse.
Het derde stuk is opnieuw van een vrouwelijke componist van eigen bodem: de internationaal, flink wat meer dan zo menig landgeno(o)t(e), vermaarde Henriette Bosmans (1895-1952), één der weinige Joodse musici die de meer dan beestachtige krankzinnigheid van het moffentuig heeft overleefd; als enige onder de musici van het toenmalige Amsterdam genoot ze protectie van Willem Mengelberg, in tegenstelling tot de andere Joodse medewerkers van het Concertgebouworkest. Van Henriette Bosmans wordt het Concertino voor piano en orkest uit 1928 gespeeld, met Ralph van Raat als solist
De Symfonie nr.1, gecomponeerd in de jaren 1900-1901, van Jan van Gilse (1881-1944) is de vierde compositie van eigen bodem die in dit optreden zal klinken. Het betreft een uitzending van een concert dat live voor de radio werd gespeeld in het Concertgebouw te Amsterdam op zaterdag 3 september.

zondag 4 september 2011

Musikfest Berlin 2011: Openingsconcert op radio

Ook in de tweede week van de maand september wordt, door de diverse regionale Duitse radiuozenders van ARD/Das Erste, elke avond, tussen 20:05 uur en middernacht, het programma ARD Radiofestival 2011 uitgezonden. Op maandag 5 september presenteren genoemde zenders, als eerste onderdeel van die tijdsspanne, het Openingsconcert van het Musikfest Berlin 2011, door het Philadelphia Orchestra onder leiding van Charles Dutoit.
Wolfgang Rihm. Foto
genomen in Keulen, 2007.
Op het programma staan drie werken: als eerste een compositie van de succesvolle en kwalitatief hoogstaande Duitser Wolfgang Rihm (geboren 1952): Verwandlung III voor orkest, bestaande uit 8 houtblazers, 10 koperblazers, harp, pauken, slagwerk, 50 strijkers), gerealiseerd in de jaren 2007-2008.
Daarna krijgen we het Pianoconcert nr, 2, in A groot, uit 1839 (revisie 1849) te horen, dat  Franz Liszt (1811-1886) de Componist van het Jaar (2011; naast Gustav Mahler) heeft geschreven. Solist is pianist Jean-Yves Thibaudet.
Het concert zal worden besloten met de Symphonie fantastique uit 1830, van Hector Berlioz (1803-1869). Daarover hebben we op deze site een uitgebreide toelichting opgenomen in een artikel dat op 19 juli 2008 is gepubliceerd.

vrijdag 2 september 2011

Gevarieerde BBC Prom op zaterdag 3 september

Componist Lennox Berkeley.
Deze foto is overgenomen van
de website van The Lennox
Berkeley Society.
De van oorsprong Nederlandse dirigent Jac van Steen leidt zijn BBC National Orchestra of Wales in vier composities van evenzovele meesters der muziek tijdens het concert dat op zaterdag 3 december, 's avonds tussen 20:00 uur en 22:30 uur onze tijd, in de Albert Hall te Londen zal worden gegeven. Het concert is te volgen via de Britse cultuurzender BBC Radio 3.
Het optreden wordt geopend met de Cockaigne Overture (ook wel genoemd In London Town), gecomponeerd in de jaren 1900-1901, van Edward Elgar (1857-1934). Direct aarna zal het Orgelconcert van Lennox Berkeley (1903-1989) worden uitgevoerd.
Na de pauze ─ die tussen 20:40 uur en 21:00 uur onze tijd wordt gehouden ─ volgt eerst een stuk uitermate inferieure muziek ─ de Rapsodie op een thema van Paganini in a-kleine terts, opus 43, uit 1934  van Sergej Rachmaninov (1873-1943). Solistische medewerking wordt verleend door de Franse pianist Marc-André Hamelin.
Tot slot van het concert kan men luisteren naar de Háry János-Suite van Zoltán Kodály (1882-1967).
Een herhaling van het geheel; valt te beluisteren op dezelfde zender op maandag 5 september, in de middag tussen 15:00 uur en 17:30 uur in het programma Afternoon on 3.