De dag- en nachtegaal naar Andersen op muziek van Theo Loevendie gaat in Groningen in première

Sprookje met muziek
In de tekst op het achterplat van De dag- en nachtegaal " omschrijft uitgeverij De Bezige de spiegelplaatjesversie van Theo Loevendie als "de muzikaalste cd die ooit in de Zoemreeks verscheen." Het sprookje is door de componist voor de eerste keer getoonzet voor ensemble en spreker in 1974, vijf jaar later realiseerde hij een bewerking voor groot orkest en spreker. In 1982 is de productie onderscheiden met een Edison, en daarna is het honderden keren over het ondermaanse verspreid.

Inspiratiebron Andersen
De dag- en nachtegaal is een geheel Nederlandse productie en heeft als uitgangspunt het bekende sprookje De nachtegaal van de Deense, internationaal befaamde, fantasierijke en tegelijkertijd escapistische "verteller voor de eeuwigheid" Hans Christian Andersen (1805-1875), die heden ten dage als gevolg van alle nieuwe media helaas steeds minder in aanzien raakt als auteur van sprookjes — die (groot) ouders aan hun (klein)kinderen vertellen — dan zo'n halve eeuw geleden.
Kees van Kooten treedt zelf op als verteller van de eigen tekst tijdens de première op donderdag 6 november 's avonds in de grote zaal van het Cultuurcentrum De Oosterpoort in Groningen, daarbij ondersteund door het Noord Nederlands Orkest onder leiding van zijn chefdirigent Michel Tabachnik.

Net echt
Maar voordat de eerste officiële uitvoering zal worden gerealiseerd, hebben de uitvoerenden gezorgd voor een cd met twee verschillende versies: die met groot orkest — deze keer echter onder leiding van Hans Leenders — en daarnaast een zogenoemde karaoke-versie voor zeven instrumentalisten: klarinet, viool, fagot, trompet, trombone, contrabas en slagwerk.
Verder is de map voorzien van een tekstboekje en een 'kijkschijf', die in eerste instantie bedoeld is voor ouders om deze gedurende 14 minuten een kijkje te gunnen achter de schermen van de opnamen.
De orkestversie op de cd duurt ruim 38 minuten, de karaoke-versie wijkt in lengte daarvan nauwelijks af, alleen heeft die een intro van 40 seconden.
In de septet-versie vertelt Kees van Kooten niet opnieuw het verhaal, maar klinkt zijn stem alleen om de nummers aan te geven, waardoor de hopelijk geïnteresseerde kinderen, op basis van het tekstboekje zelf aan het werk kunnen gaan: een steuntje in de rug. Daarmee wordt dan meteen voldaan aan het belangrijkste aspect van sprookjes in het algemeen en van zo veel daaraan verwante verhalen: te fungeren, mede als leerstukken die tegelijkertijd de sluimerende esthetische behoeften van de jongste tot en met 'grootste' kinderen bevredigen. De dag- en nachtegaal slaagt op die manier in het activeren van (vooral jonge) lezers en toehoorders. Dat is tevens een goede basis voor latere participatie in veel gecompliceerdere maatschappelijke processen, waarin liefst alle kunstvormen niet alleen een onmisbaar element vormen, maar ook kunnen leiden tot integratie van de verschillende sociale aspecten in een mensenleven. En wat is er dan nog beter dan zo'n veelzijdige geschiedenis te combineren met muziek op het hoogst denkbare niveau. . . .

Overige werken op het concert
Alleen de uitvoering van een werk dat veertig minuten duurt — ook al is dat een wereldpremière — zou niet voldoen aan de eisen van een symfonisch concert en daarom staan er nog drie andere werken op het programma van het concert door het Noord Nederlands Orkest op donderdag 6 november. Van het bij het concertpubliek over de hele globe nu al meer dan honderddertig jaar geliefde Eerste Pianconcert, in bes, opus 23 — gecomponeerd in de jaren 1874-1875 — door Pjotr Iljitsj Tsjajkovski (1840-1893), zal de veelal als jong pianowonder gekwalificeerde Dimitar Dimitrov het eerste deel spelen. Dat wordt voorafgegaan door de in 1913 geschreven balletmuziek Jeux van Claude Debussy (1862-1918). Er is met nadruk door de samenstellers op gelet dat de gekozen muziek voor dit concert vooral past bij jeugdigen, maar die kunnen, zoals men inmiddels weet, vanzelfsprekend van alle leeftijden zijn.
Na de pauze is het podium gereed voor de hierboven omschreven wereldpremière van Theo Loevendie (geb. 1931) en Kees van Kooten (geb. 1941) met hun hommage aan één van de grootste sprookjesauteurs van deze wereld.
Ter afsluiting van de concertavond speelt het NNO Les Préludes van Franz Liszt (1811-1886).
__________
Kees van Kooten / Theo Loevendie:
De dag- en nachtegaal
Gebaseerd op het verhaal van Hans Christian Andersen
Verteller Kees van Kooten
Muziek Theo Loevendie
Begeleiding Noord Nederlands Orkest
dirigent Hans Leenders.
Klaphoes met tekstboek, luisterschijf en dvd
Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam — Zoemreeks
ISBN 978-90-234-3698-0.
Deze productie is mede tot stand gekomen met
steun van peermusic en Brilliant Classics.
____________
Afbeeldingen
1. Voorzijde van zowel de gehele map alsook van het tekstboekje van De dag- en nachtegaal. Illustratie van The Bridgeman Art Library.
2. Sprookjesschrijver Hans Christian Andersen.
3. Dirigent Hans Leenders.
4. Componist Theo Loevendie, samen met tekstschrijver en verteller Kees van Kooten.
5. Noord Nederlands Orkest met chefdirigent Michel Tabachnik.
6. Componist Claude Debussy. Tekening van Jarko Aikens, Groningen, 1984. Collectie Heinz Wallisch (tevens ©).