Vijfde Symfonie van Jan Kalivoda op NDR Kultur

Rijk gezegend met talent
Jan Křitel Kalivoda — die verder naar het westen als Johann Baptist Wenzel Kalliwoda door het leven ging — werd op 21 februari 1801 in Praag werd geboren, kan gerust als behept met een uitzonderlijk muzikaal talent worden gekwalificeerd. Als tienjarige mocht hij naar het conservatorium om daar viool en compositie te studeren.Veertien jaar oud was hij toen hij als violist debuteerde. Na afronding van zijn studie ging hij in het Praagse operaorkest spelen. De tekst in zijn diploma was geheel in overeenstemming met wat men verwacht als iemand zo jong al dergelijke functies vervult. Even veel respect verdienen zijn tournees als violist. Nog weer later ging Kalivoda eveneens als dirigent werken.

Geringe bekendheid
Veel komen we de naam van deze Boheemse musicus niet tegen op de hedendaagse concertprogramma's. Toch deed hij op geluidsdragers — lees: langspeelplaten — van een Tsjechisch label in de jaren vijftig ook in ons land de ronde.
Op woensdag 16 maart — tussen 19:30 uur en 20:00 uur, in het programma Musica van de Duitse regionale radiozender NDR Kultur — wordt iedere muziekliefhebber, nieuwsgierig of niet, in de gelegenheid gesteld om kennis te nemen van Kalivoda's Vijfde Symfonie in bes-klein, opus 106, gepubliceerd in 1840.

Christoph Spering, dirigent
van o.a. Das Neue Orchester.

Gezien het nummer van dat opus kunnen we vaststellen dat deze componist, die op 3 december 1866, een jaar na zijn pensionering, is overleden te Karlsruhe, een ruim oeuvre heeft nagelaten.
Das Neue Orchester speelt dit werk onder leiding van Christoph Spering.

J.J. van Geuns: Musiceerende engel

MUSICEERENDE ENGEL

Hoe komt hij in deez' aardschen tuin gedaald
Waar 't orgel staat? Vindt hij van ginds iets weder
In deze bloemen? Stil zet hij zich neder,
Schoon hij, nadenkend, nog te spelen draalt.

Dan brengt hij zijn zacht-lichtend aangezicht
Boven het boek welks bladeren beginnen
Te glanzen en hij leest de noten-zinnen
Terwijl zijn hand nog onbewogen ligt.

Doch als zijn vingers op de toetsen drukken
Ruischen de tonen naar het zoet verrukken
Van wat daarboven lovend stijgt: zijn stem.

Wie hem beluistren kon zou het een wonder
Weten omdat geen mensch zoo zong — ook zonder
Te zien de stille vleugels achter hem.


J.J. van Geuns (1893-1959). Uit: Gedichten uit drie rijken
C.A.J.van Dishoeck NV Bussum, 1930
__________
Zie hier voor het gedicht Rimbaud uit diezelfde bundel, geciteerd in een bijdrage van Sander Bink op het fin de siècle-weblog All art is quite useless van Rond 1900.nl.

Max Bruch is vijf dagen Composer of the week

Hoevelen zijn er niet tussen de talrijke muziekliefhebbers — met uitzondering van de professionele — die, desgevraagd, niet verder komen dan twee of drie composities van de Duitse, zelfs in het kader van zijn eigen tijd (aarts)conservatieve muziekmeester Max Christian Friedrich Bruch (1838-1920), die zich afzette tegen 'nieuwlichters' als Wagner en Liszt. Het (eerste) Vioolconcert in g-klein (1865/67) wordt doorgaans snel genoemd en op de tweede plaats komt dan Kol Nidrei, opus 46, uit 1879/80, de emotioneel geladen Variaties op een Joods thema. En als het even meezit, komt men nog op de Schotse fantasie voor viool en orkest in Es-groot, opus 47, geschreven in de jaren 1880/81, net als Kol Nidrei, neigend naar overgevoeligheid. Je hoort dat eerste vioolconcert nog wel op concertprogramma's, maar de beide andere genoemde werken klinken vrijwel alleen nog op de radio.

Componist Max Bruch aan het klavier,
met een stuk muziek op papier

Er bestaan nog diverse andere werken voor viool en orkest van dezelfde componist; niet alleen zijn ze nimmer zo populair geworden als opus 26, ze hebben ook bij lange na niet die kwaliteit. Het tweede concert voor viool en orkest — in d-klein,opus 44, uit 1877 — heb ik circa veertig jaar geleden in Groningen horen spelen door Dick Bor met het (toenmalige) Noordelijk Filharmonisch Orkest, ik denk dat de Noorse gastdirigent Per Dreier voor die gelegenheid op de bok stond.
Aangezien deze musicus door talrijke collega's als al te conservatief werd ervaren, werd hij door het gilde van uitvoerende musici gemeden. Toch heeft Bruch voldoende geschreven — vocale stukken, opera, oratoria, en veel kamermuziek — dat nog altijd, ook buiten het kader van alleen zijn schepingsperiode, interessant genoeg is om (eens) kennis van te nemen. 
Daartoe biedt het BBC Radio 3-programma Composer of the week de komende vijf dagen de gelegenheid, steeds een uur in de vroege middag, tussen 13:00 uur en 14:00 uur onze tijd — met een herhaling tussen 23:00 uur en middernacht.

Ravel-arrangementen voor orgel door Ludo Geloen

Ludo Geloen, veelzijdig
musicus in België, speelt
eigen arrangementen van
Ravel-composities te
Le Touquet-Paris-Plage.

Composities omgewerkt
Naar aanleiding van onze berichtgeving met betrekking tot het concert dat organist Erwin Wiersinga aanstaande zondag in de middag vanaf 16:00 uur zal geven in De Fontein, een kerk aan de Eikenlaan in Groningen, op een instrument uit de werkplaats van orgelbouwer Mense Ruiter, kregen we een reactie van Ludo Geloen uit België, die onder meer organist, beiaardier en componist is. Hij wil graag weten welk arrangement van welke compositie van Ravel wordt uitgevoerd. Ons is daarvan nu nog geen titel bekend, maar na het concert zondagmiddag zullen we meer weten.
Ludo Geloen liet weten zelf ook enige composities van Maurice Ravel in eigen arrangementen op orgel in Le Touquet-Paris-Plage te zullen voordragen.
Het ligt voor de hand dat Ludo Geloen nieuwsgierig is naar het arrangement van het Ravel-stuk dat Edwin Wiersinga zal uitvoeren.
__________
Zie ook onze bijdrage op de zustersite Muziek en mensen van donderdag 3 maart.
__________
NASCHRIFT 5 maart: Hedenochtend liet Ludo Geloen ons weten dat hij inmiddels contact heeft gehad met Erwin Wiersinga en dat hij antwoord heeft op zijn vraag. Meer over dat werk van Maurice Ravel kunt u lezen in onze berichtgeving achteraf.

Aribert Reimann: een jong gebleven, oudere grand seigneur, woensdag in Neue Musik op NDR Kultur

Nog altijd nieuwe muziek 
Toen de Duitse, doch internationaal bekende, muziekcriticus Hans Heinz Stuckenschmidt (1901-1988) afscheid had genomen van zijn dagelijks beroep en de daaruit voortvloeiende werkzaamheden, had hij een lang gesprek in de ZDF-reeks Zeugen des Jahrhunderts. Daarin werd hem onder meer gevraagd naar een blik vooruit in de directe toekomst van het Duitse muziekleven. Wie zouden daar de toon aangeven? 

Componist Aribert Reimann.
Gefotografeerd in 2010 door
Manu von Theobald voor de
Ernst von Siemens Stiftung.

Stuckenschmidt zei te verwachten, en zich daarbij zeker te zijn, dat de componisten Aribert Reimann (geb. 4 maart 1936) en Wolfgang Rihm (geb. 1952) degenen zouden zijn die over ruim voldoende kwaliteiten zouden beschikken om die positie van doorslaggevende betekenis in dat muziekleven te bekleden. Die voorspelling zou uitkomen en tot op de huidige dag, in het tweede decennium van de éénentwintigste eeuw, aanhouden. Op vrijdag 4 maart is het drie kwart eeuw geleden dat Aribert Reimann ter wereld is gekomen en dat feit wordt herdacht in het programma Neue Musik van de Duitse regionale radiozender NDR Kultur, en wel in de aflevering van woensdag 2 maart, welke tussen 21:00 uur en 22:00 uur zal worden uitgezonden, met de tamelijk lange titel:
Neue Musik im Norden — Ein jung gebliebener Grandseigneur — Aribert Reimann zum 75. Geburtstag.

Muziek-Nobelprijs
Deze componist werd op waarde geschat, letterlijk en figuurlijk, toen hem verleden jaar de Siemens-Prijs werd toegekend, die de bijnaam Muziek-Nobelprijs draagt en waaraan een prijskaartje hangt van tweehonder duizend euro. In mei 2010 werd deze onderscheiding aan de componost uitgereikt. De Ernst von Siemens Musikstiftung heeft deze prijs eerder uitgereikt aan illustere componisten uit binnen- en buitenland.

(wordt vervolgd)

Sofiane Negra, bespeler van de Arabische ud

Wereldsnaren
In een reeks concerten die in het seizoen 2010/2011 worden gegeven onder de overkoepelende titel Wereldsnaren, is het optreden op 18 februari jongstleden in het Kit Tropentheater te Amsterdam opgenomen voor latere uitzending. Degene die toen voor de toehoorders heeft gespeeld is Sofiane Negra, een Tunesische ud-speler.

De Tunesische ud-speler Sofiane Negra.

Negen jaar oud was Sofiane Negra toen hij in Tunesië is begonnen met muziekstudies. Naast zijn opleiding tot ud-speler heeft hij aan de Sorbonne te Parijs een studie musicologie afgesloten. Vanaf zijn zestiende jaar treedt deze ud-speler op als solovertolker en daarnaast met diverse ensembles van Tunesische en Arabische muziekgroepen. Onder die ensembles beviundt zich Al Kindi.

Uiteenlopende optredens
Voor het overige treedt deze veelzijdige en al jong door de wol van klanken en beelden gekleurde musicus op als begeleider van zangers, onder dezen bevindt zich Lofti Bouchnak, en voorts is hij al geruime tijd de vaste begeleider van Amina Alaoui, een zangeres uit Marokko.
Doch dat is niet alles: Sofiane Negra heeft eveneens optredens verzorgd met musici uit zeer uiteenlopende disciplines, waaronder flamenco en jazz.
Naast al die activiteiten is er voor hem tijd overgebleven een soloprogramma samen te stellen en dat op diverse plekken voor te stellen. Daarin treedt hij samen met een percussionist en een violist voor het voetlicht. In die voorstelling speelt hij niet alleen traditonele muziek uit zijn eigen land, maar er staan ook eigen composities op de rol.
Daarmee wordt duidelijk hoe belangrijk een musicus als Sofiane Negra is: onder meer doordat hij erin slaagt een amalgaam te creëren van traditionele uitingen en eigentijdse muziek.

De ud — een inmiddels vele eeuwen oude, Arabische luit

Nadere informatie over dit instrument kunt u hier vinden.
De uitzending van bovengenoemde opname zal worden gerealiseerd tussen 23:02 uur op dinsdag 1 maart en 0:02 uur in de nacht op woensdag 2 maart, in het NTR-programma Radio 6 live.