Johannes Brahms-versie van een Bach-cantate

Johannes Brahms tegen
het einde van zijn leven.

Als laatste programmaonderdeel van het uitzendschema dat op woensdag 31 augustus door de digitale zender Cultura 24 wordt voorgesteld, staat een herhaling gepland van een NPS Matinee: Bach door de ogen van Brahms.
Bij dat programma gaat het om een documentaire over de belangstelling van de zijde van de Duitse componist Johannes Brahms (1833-1897) ─ die in de tweede helft van de negentiende eeuw zijn werk deed ─ voor het oeuvre van Johann Sebastian Bach (1685-1750).
Leidraad in deze documentaire is de cantate O Ewigkeit, du Donnerwort BWV 60 uit 1723. De interpretatie, die Brahms hiervan heeft gemaakt, werd uitgevoerd door het Monteverdi Choir en het Orchestre Révolutionnaire et Romantique, onder leiding van John Elliot Gardiner.
Te zien tussen 23:09 uur en 23:47 uur. 

Tweemaal Charles Ives in Nachtconcert op Radio 4

Het San Francisco Symphony Orchestra onder leiding van Michael Tilson Thomas verzorgt het Nachtconcert dat de Avro via Radio 4 zal uitzenden, tussen 01:02 uur en 02:30 uur in de nacht op maandag 29 augustus.

De Amerikaanse meester
Charles Ives in 1889.

Drie werken staan op het programma, onder meer het Vioolconcert van Felix Mendelssohn Bartholdy, met als solist de Armeense violist Sergey Khachatryan. Dit meesterstuk wordt geflankeerd door twee werken van de Amerikaanse componist van heel bijzonder allure, Charles Ives (1874-1954), een muziekmeester die bij de dirigent van het concert hoog staat aangeschreven en die symfonieën en andere orkestwerken voor het toenmalige label CBS heeft opgenomen.
Het Nachtconcert zal worden geopend met diens Psalm 90, gecomponeerd in 1894, en tot besluit speelt het bovengenoemde ensemble Five Hymns  en de Holidays Symphony uit de jaren 1911-1913. Deze is weliswaar ongenummerd, maar is in wezen Ives' Vijfde Symfonie.
Voor een uitgebreid artikel met veel meer informatie over deze componist zij hier verwezen naar onze zustersite Muziek en mensen.

Friedrich Nietzsche: Sentimentalität in der Musik

Man sei der ernsten und reichen Musik noch so gewogen, um so mehr vielleicht wird man in  einzelnen Stunden von dem Gegenstück derselben überwunden, bezaubert und fast hinweggeschmolzen; ich meine: von jenen allereinfachsten italienischen Opern-Melismen, welche, trotz aller rythmischen Einförmigkeit und harmonischen Kinderei, uns mitunter wie die Seele der Musik selber anzusingen scheinen. Gebt es zu oder nicht, ihr Pharisër des guten Geschmacks: es ist so.

Uit: Menschliches, Allzumenschliches II (1879)
Friedrich Nietzsche, gestorven heden 111 jaar geleden
(15 oktober 1844 - 25 augustus 1900)
__________
Afbeelding: voorplat van Reclam UB-uitgave 9752:
Günter Figal: Nietzsche ─ Eine philosophische Einführung.
Philipp Reclam jun. Verlag, Stuttgart, 1999.
Op het voorplat het olieverfschilderij met portret van Nietzsche door Edvard Munch, uit 1906/1907. Het bevindt zich in het Munch Museum in Oslo.

BBC Proms: Vier composities van Johannes Brahms

Twee avonden achtereen speelt ─ tijdens de BBC Proms 2011 in de Albert Hall te Londen ─ het Chamber Orchestra of Europe onder leiding van Bernard Haitink, met medewerking van de pianist Emanuel Ax, tezamen vier werken van Johannes Brahms (1833-1897).

Johannes Brahms tegen
het einde van zijn leven.

Op vrijdag 19 augustus begint het concert om 20:00 uur en is het te volgen via, in ieder geval twee, in ons land te ontvangen, Europese radiozenders, te beginnen bij BBC Radio 3 en Neerlands Radio 4.
Uitgevoerd worden de Symfonie nr. 3 in F-groot, opus 90, uit 1883; na de pauze voegt Emanuel Ax zich bij het ensemble voor het Pianoconcert nr. 1 in d-klein, opus 15, uit 1859.
Het concert is vanaf 20:30 uur onze tijd ook te volgen op BBC Four-tv.
Gedurende de pauze, tussen 20:40 uur en 21:00 uur onze tijd, spreken musicoloog Kenneth Hamilton en criticus Stephen Johnson over de componist Brahms; op BBC Four wordt een gesprek gevoerd met dirigent Bernard Haitink.
Zaterdag 20 augustus spelen dezelfde musici, onder leiding van dezelfde dirigent, twee andere composities van dezelfde meester, ook in dezelfde beide categorieën. Het concert wordt dan geopend met het Pianoconcert nr. 2 in Bes-groot, opus 83, uit 1881, gevolgd door de Symfonie nr. 4 in e-klein, opus 98, uit 1885.
Het optreden begint op zaterdag om 20:30 uur onze tijd. In de pauze, tussen 21:20 uur en 21:40 uur, wordt gesproken over de literaire passies van musici. Andrew Litton is daarbij van de partij.
Dit concert zal tevens worden uitgezonden door BBC Two-tv, doch pas tussen 22:00 uur en middernacht onze tijd.

David Garrett: portret en optreden achtereen

Violist David Garrett tijdens een optreden in Ludwigshafen in 2009.

In de aflevering van de reeks portretten welke in het ARD/Das Erste-programma Deutschland, deine Künstler op woensdag 17 augustus op het eerste tv-net van onze oosterburen zal worden uitgezonden, worden alle kijkers, die dat maar wensen, in de gelegenheid gesteld kennis te maken met de in 1980 te Aken geboren Amerikaans-Duitse violist David Garrett, die vanaf zijn zevende jaar wekelijks voor publiek optrad. Hij haalde zelfs het Guinness Book of Records als snelste violist ter wereld. Voor publiciteits-doeleinden is zoiets natuurlijk leuk en aardig en doorgaans zeer functioneel, maar zegt het iets over de intensiteit waarmee zo'n musicus zich in de interpretatie van het Grote Werk presenteert? Natuurlijk niet: daarvoor moet men de gelegenheid krijgen om hem in een concert uit het, al dan niet bekende, repertoire te horen.
Die mogelijkheid komt direct achter het portret aan. Dat portret wordt uitgezonden tussen 22:45 uur en 23:30 uur; dan volgt een uitvoering van het Vioolconcert in D-groot, opus 61, uit 1808, van Ludwig van Beethoven (1770-1827) door deze superster aan het huidige strijkers-firmament. Hij zal worden begeleid door het Russisch Nationaal Philharmonisch Orkest onder leiding van Lorenzo Colladonato.

Compositie Joseph Joachim in ARD Radiofestival

Violist/componist Joseph Joachim.

Ondanks verbijsterende bezuinigingen op cultuur in zo ongeveer geheel Europa, barst het ook deze zomer weer van festivals welke hun weerslag vinden in beeld en geluid via tal van ethermedia, die voor een deel zelf deze gebeurtenissen mede organiseren. Daar zijn, zoals altijd de befaamde Bayreuther Festspiele en de Salzburger Festspiele, eveneens wereldwijs vermaard. Dat laatste geldt in mindere mate voor de Festspiele Mecklenburg-Vorpommern, die ook in 2011 weer worden gehouden.
Het concert dat op zondag 14 augustus in het kader van laatstgenoemd festival zal worden gegeven binnen het overkoepelende ARD Radiofestival had ook nog de benaming Rondom Johannes Brahms kunnen krijgen. Van die bovenmeester van de Duitse romantische muziek zal niet alleen het Vioolconcert in D-groot, opus 77 uit 1878 klinken, met Julia Fischer als soliste, maar daarna ook nog diens Vierde Symfonie in e-klein uit 1885.
Het optreden van de NDR Radiophilharmonie onder leiding van Michael Sanderling (geboren 1967) zal worden geopend met de Elegische ouverture ─ "In memoriam Heinrich von Kleist" ─ uit 1861 voor orkest van de violist/componist Joseph Joachim (1831-1907), die niet alleen contact onderhield met voornoemde Brahms, maar ook het die avond voorgestelde vioolconcert in première heeft gegeven.

Edita Gruberova ─ Die Kunst des Belcanto

Hoewel de Slovaakse sopraan Edita Gruberova, die befaamd is voor haar coloraturen, reeds vier decennia op podia, verspreid over de aardbol, optreedt, is er volgens collega's, critici en dirigenten geen zweem van routine te bespeuren. Negenenvijftig jaar oud was ze toen ze voor het eerst de rol van Norma zong in het gelijknamige muziekdrama uit 1831 van Vincenzo Bellini (1801-1835).

De wereldwijde bewondering die Edita Gruberova heeft weten te verwerven, heeft wel enige vragen opgeworpen, zoals Hoe is het mogelijk dat ze na zovee jaren nog altijd zo goed kan zingen? En Hoe slaagt ze erin dat belcanto in haar instrument te integreren? Stefan Pannen en Claus Wischmann wilden er het fijne van weten en hebben mede daarom deze zangeres gedurende anderhalf jaar begeleid. Een klein gedeelte van al hetgeen ze hebben kunnen verzamelen, valt te zien in de ZDF-documentaire uit 2008 Edita Gruberova ─ Die Kunst des Belcanto. Daarin dragen dirigent Nikolaus Harnoncourt en criticus Joachim Kaiser, alsmede enige zangeressen hun mening bij, hetgeen de afronding van zo'n portret zeer ten goede komt.
Deze documentaire wordt, in HD-kwaliteit, op het beeldformaat 16:9, uitgezonden op maandag 8 augustus, tussen 22:30 uur en 23:25 uur via Arte-televisie. Twee herhalingen volgen: de eerste op zondag 14 augustus, om 06:00 uur in de ochtend; de tweede op zondag 18 augustus, dan reeds om 05:00 uur in de ochtend.

Tan Dun is Vara's Componist van de Week

Nieuwe visie
De in 1957 geboren Japanse meester der muziek Tan Dun beleeft wereldwijd het ene succes na het andere. Niet alleen spelen zeer oude Chinese rituelen en Oosterse filosofie, in combinatie met westerse avant-garde, een belangrijke rol in zijn compositietechniek, water is eveneens dominant aanwezig in zijn werk, en dat geldt zowel letterlijk alsook figuurlijk. Dat alles zorgt voor een geheel nieuwe visie op één en ander dat al langer bestaat.
Al die gegevens in overweging nemend, zal het niet verbazen dat het een grote wens van Tan Dun is om zijn composities te laten fungeren als bindmiddel.
Tan Dun is van maandag 8 tot en met vrijdag 12 augustus, al die dagen tussen 19:30 uur en 20:00 uur Componist van de week in het gelijknamige radioprogramma van de Vara via Radio 4.
__________
Afbeelding: De foto van deze componist is overgenomen van diens uitgever Schirmer. Het auteursrecht van de afbeelding berust bij Nan Watanabe.

Filmmuziek uit Human Planet op BBC Four-tv

Dirigent Charles Hazlewood.

De relatie tussen mens en natuur staat centraal in de serie documentaires die door legio televisiestations ter wereld wordt uitgezonden onder de titel Human Planet. Voor die films is speciaal muziek gecomponeerd, die thans zonder de films zal worden voorgesteld in het televisieprogramma met dezelfde titel, waarin het BBC Concert Orchestra zal optreden, in een uitzending van BBC Four-television, op vrijdag 5 augustus, 's avonds tussen 20:30 uur en 22:00 uur. Dirigent is Charles Hazlewood, die we al jaren kunnen meemaken tijdens uitzendingen van de BBC Proms in de Albert Hall te Londen, waar hij vanaf de zijlijn commentaar en toelichtingen geeft, alsmede in gesprek gaat met musici en deskundigen.