Geconditioneerd als wij mensen in de muziek allen zijn, denken wij bij de uitdrukking Uit de nieuwe wereld als eerste aan de Tsjechische meester Antonín Dvořák (1841-1904) die niet alleen zijn Negende Symfonie (ook wel voorzien van het nummer Zeven) die uitdrukking als ondertitel heeft meegegeven, maar tevens een van zijn strijkkwartetten en een strijkkwintet.
De Kamerfilharmonie Der Aa heeft deze uitdrukking gekozen als motto voor de beide herfstconcerten in de laatste oktoberdagen van dit jaar, in Groningen, jongstleden vrijdag (28 oktober) en in Assen, op zondag 30 oktober.
 |
| Leonard Bernstein. |
Van de drie componistennamen die aan deze twee concerten zijn verbonden, is die van Leonard Bernstein (1918-1990) zonder meer de bekendste, Stephen Melillo (geboren 1957), ondanks een oeuvre van 1030 composities, de minst bekende; daartussenin bevindt zich Samuel Barber (1910-1981), die zijn leven deelde met een andere befaamde Amerikaan uit de wereld der muziek: Aaron Copland (1900-1990).
Het concert van de KamerFilharmonie Der Aa onder leiding van Joost Smeets werd geopend met Three dance episodes uit On the town uit 1944 van Leonard Bernstein, met daarin een sfeer die tevens in andere stukken van (Uncle) Lenny te vinden is, en waarin één van de grondvesten van diens scheppend werk is verankerd: het oeuvre van de door hem zo bewonderde (en veelvuldig uitgevoerde) George Gershwin (1898-1937). Voor wie zich dat nog niet zo bewust was, heeft de voortreffelijke saxofoniste van het ensemble de toehoorders dat wel duidelijk gemaakt.
West Side Story
Met de Symfonische dansen uit West Side Story (zonder lidwoord) werd de avond besloten.
Dit werk is een musical die Bernstein in de jaren vijftig heeft gecomponeerd voor Braodway. De later verfilmde versie begin jaren zestig vormt jeugdsentiment voor velen uit mijn generatie, al kan die film bij een groot deel van die mensen van anno toen niet meer op hetzelfde enthousiasme rekenen als zo'n halve eeuw geleden. In die tijd werd er ook wel eens over getwist over de vraag of West Side Story niet toch een opera was. Zonder die discussie hier opnieuw te willen oprakelen, houd ik het bij een musical ─ een fenomeen dat ik intens verafschuw ─, al heeft de componist zich in een terugblik ongeveer een decennium na het ontstaan, geuit toen de film eenmaal zulke hoge ogen gooide. Zijn eigen opus heeft hij bij die gelegenheid bedacht met de woorden "Too much Puccini." Diens meer dan abjecte muziekdrama's vormen niets anders dan clichématige gruwelkitsch, die kan blijven voortbestaan bij de gratie van voortreffelijke zangers, waardoor het geheel nog net aan te horen valt.
In dat opzicht heeft Leonard Bernstein heel wat meer gepresteerd, aangezien die Symfonische dansen ─ zonder aria's of duetten, ensembles en al wat dies meer zij ─ het tot op de huidige dag op concertpodia hebben volgehouden. Terecht, mede doordat dit gedeelte het enige uit dat opus is met beklijvende kwaliteit. Voor de uitvoering daarvan is niet alleen een goed ingespeeld ensemble benodigd, maar tevens groot enthousiasme waarbij men de nek durft uit te steken. Een swingende dirigent op de bok vormt daarbij zeker een pre. Een altijd stralende Joost Smeets voldeed samen met zijn, nog steeds groeiende, ensemble vol souplesse aan die vereisten.
 |
| Samuel Barber, in 1944 gefotografeerd door Carl Van Vechten. |
Van Samuel Barber (1910-1981) kennen de meeste doorsnee-muziekliefhebbers alleen diens Adagio for strings, dat net als diens First essay for orchestra op 5 november 1938 in première is gegaan onder leiding van Arturo Toscanini, die het eerder dat jaar aan de toen nog jonge componist in opdracht had gegeven. Ook dat stuk kreeg een prima vertolking. Over het pièce de résistance van de avond, het Vioolconcert van Stephen Melillo ─ waarmee violiste Carla Leurs en de KamerFilharmonie der Aa een mijlpaal hebben gezet in het eigen bestaan en tegelijkertijd in dat van de componist, die het werk nu in zijn oorspronkelijke versie uitgevoerd heeft gekregen ─ hebben we, eveneens heden, een separaat artikel opgenomen op onze zustersite Cultuur in Groningen en omgeving.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten