Michail Jurowski opnieuw te gast bij NNO

Dmitri Sjostakovitsj
Deze week concerteert het Noord Nederlands Orkest tweemaal in de eigen regio: op donderdag 30 september in het cultuurcentrum De Oosterpoort te Groningen en op vrijdag 1 oktober in het cultureel centrum De Tamboer in Hoogeveen.
Uitgevoerd wordt, na de pauze, de Tiende Symfonie van Dmitri Sjostakovitsj (1906-1975) — gecomponeerd in 1953 — waarnaar de bezoekers van de Zevende van diezelfde componist, eerder dit jaar uitgevoerd door hetzelfde ensemble onder de uiterst bezielende leiding van de dirigent de thans voor dit concert opnieuw is gecontracteerd: Michail Jurowski.

Arnold Schönberg en Philipp Glass
Voorafgaande aan dat pièce de résistance wordt er een Nederlandse première gerealiseerd met het Celloconcert van Philipp Glass (geboren 1937). deze componist is geen onbekende voor de trouwe bezoekers van de concerten van het Noord Nederlands Orkest, dat meer dan eens aandacht aan deze componist heeft besteed. Zijn Vioolconcert werd hier gepresenteerd door Robert McDuffy, en daarbij is het niet gebleven. Glass' werk wordt gekwalificeerd als minimal music, maar zelf geeft hij de voorkeur aan het begrip theatermuziek. Hoe dat zal uitpakken in het werk dat deze week in onze contreien twee keer zal worden gespeeld, zullen we over een paar dagen weten. De Amerikaanse celliste Wendy Sutter speelt de solopartij.
Het concert zal worden geopend met de Nocturne voor strijkorkest en harp van Arnold Schönberg (1874-1951).

Zie ook het artikel van dinsdag 28 september op onze zustersite Cultuur in Groningen en omgeving.
__________
Afbeelding: Celliste Wendy Sutter. (Foto overgenomen van haar website.)

Symfonie nr. 1 van Méhul op radio NDR Kultur

In het radioprogramma Musica waarvan woensdag 29 september, tussen 19:30 uur en 20:00 uur weer een aflevering zal worden gepresenteerd door de Duitse regionale zender NDR Kultur, is de duur van het programma gereserveerd voor de Franse componist Étienne Nicolas Méhul (1763-1817) en diens vierdelige Symfonie nr 1 in g-klein, gecomponeerd in 1808. De uivoerenden zijn het Orkest van de Gulbenkian-Stichting Lissabon, onder leiding van Michel Swierczewski, in 1955 geboren te Parijs en sedert 1976 werkzaam als dirigent.
Méhul was niet alleen componist, maar tevens organist en muziekpedagoog. Hij componeerde naast de uit te voeren symfonie, nog diverse andere werken voor symfonieorkest, en voorts stukken voor harmonieorkest en koor. In de sfeer het muziektheater stammen uit zijn ganzenveer opera's en balletten. Ook in het genre religieuze muziek heeft Étienne Nicolas Méhul zich niet onbetuigd gelaten: zo schreef hij missen en cantates, alsmede gewijde muziek. Tenslotte mogen we niet onvermeld laten dat hij eveneens pianostukken en composities voor koor heeft gecomponeerd. Veel daarvan staat niet op de programma's van de vele geïnstitutionaliseerde ensembles of tijdens radioprogramma's. Geënteresseerden in de periode en de sfeer waarin Méhul componeerde, mogen deze buitenkans niet onopgemerkt voorbij laten gaan.
__________
Afbeelding: Étienne Nicolas Méhul. Schilderij van H.E. von Wintter.

Twee onbekende meesters tijdens Usedomer Musikfestival 2010, dat zaterdag van start gaat

Sibelius en Tanejev
Van het Usedomer Musikfestival (2010) weten we, althans op dit moment, nauwelijks meer dan dat het op zaterdag 25 september begint, behalve dan dat het programma van die avond — voorzover dat de uit te voeren werken betreft, maar dat zal niet alles zijn wat zich tussen 20:00 uur en middernacht afspeelt — dat via de regionale Noord-Duitse radiozender NDR Kultur zal worden uitgezonden.
Eén van de vier stukken, die in dat programma te beluisteren vallen, is het wereldwijd bekende Concert voor viool en orkest in d-klein, opus 47, uit 1903 (revisie 1905), van Jean Sibelius (1865-1957). Uitvoerenden zijn het Baltische Jeugd Filharmonisch Orkest onder leiding van Neeme Järvi. Solist in Sibelius' concert is de Letse violist Balba Skride (geboren 1981).
Het muzikale gedeelte van de avond zal worden besloten met de Symfonie nr. 4, opus 12 in c-klein, gerealiseerd in 1898 door de Russische componist Sergej Ivanovitsj Tanejev (1856-1915).

Vitois en Vasks
Voorafgaand aan die twee werken worden twee relatief onbekende stukken van al evenzeer onbekende meesters. De naam van Pēteris Vasks (geboren 1946) zijn we eerder tegengekomen. Hij werd opgeleid als violist en speelde in diverse symfonieorkesten voordat hij zich ging toeleggen op componeren. 
Van hem wordt Plainscapes voor  en koor, gecomponeerd in 2002, uitgevoerd. Het NDR Koor wordt daarvoor toegevoegd aan het instrumentaal ensemble.
De componist met wiens stuk  het concert wordt geopend, heet Vitois. 
____________
Afbeeldingen
1. De Russische componist Sergej Tanejev (1856-1915).
2 De Letse componist Pēteris Vasks.

Nog eens tweemaal twee uur Rolf Liebermann

De Duitse regionale radiozender NDR Kultur biedt de luisteraars op vrijdag 24 september, 's avonds tussen 22:00 uur en middernacht  nogmaals de gelegenheid om nog weer andere aspecten uit het leven van de Zwitserse componist Rolf Liebermann te leren kennen, door middel van het dan uit te zenden programma Junge Künstler. De nadruk wordt hierbij gelegd op de functie van steun, toeverlaat en bevorderaar van jong talent, een bijnzoder levendig onderdeel van het bestaan van de mens en kunstenaar Rolf Liebermann.
Exact een week daarna, weer op vrijdag — dan is het inmiddels 1 oktober — en ook weer tussen 22:00 uur en middernacht, begint, ook alweer op dezelfde radiozender NDR Kultur het programma Festveranstaltung von Rolf Liebermann, ter gelegenheid van diens honderdste geboortedag.

Nog twee programma's over Rolf Liebermann

Prisma Musik
Zaterdag 18 september besteedt de Duitse regionale radiozender NDR Kultur, tussen 20:00 uur en middernacht, twee programma's — beide met een duur van twee uur — aan de Zwitserse componist Rolf Liebermann. [1]
In het onderdeel Prisma Musik dat als vast programma op gezette tijden op genoemde zender opduikt, is de Zwitserse componist — die, was hij blijven leven, jongstleden dinsdag honderd jaar oud geworden zou zijn — de protagonist. Hij wordt, op diverse terreinen van het cultuurleven, en met nadruk in tal van disciplines binnen de klassieke muziek, beschouwd als groot intiator, en dat is terug te vinden in de titel van de aflevering van bovengemeld programma: Der große Anreger: Rolf Liebermann zum 100. Geburtstag, uit te zenden tussen 20:00 uur en 22:00 uur.

Variationen zum Thema
In aansluiting daarop wordt een aantrekkelijke variëteit uit het oeuvre van Rolf Liebermann voorgesteld in het programma Variationen zum Thema dat van 22:00 uur tot middernacht wordt uitgezonden. Het concert wordt gopend met diens Pianosonate, gevolgd door de Symfonie voor jazzensemble. Het derde onderdeel van het Liebermann-concert is weliswaar opnieuw een symfonie, maar dan een klassieke, die het nummer 1 draagt. Daarna kunt u kennismaken met een compositie die de titel Geigy Festival Concerto draagt. 
Voordat het concert met het zesde stuk eindigt, klinkt eerst nog Furioso voor orkest. Ter afsluiting wordt de dramatische cantate Streitlied zwischen Leben und Tod uitgezonden.

Strijden tegen intolerantie
Laatstgenoemd werk is een passende compositie om iemand te herdenken die zich tijdens zijn hele volwassen leven in volle overtuiging heeft ingezet voor een goede zaak: de cultuur, als strijdmiddel tegen intolerantie.
In een gesprek vertelde Rolf Liebermann over zijn tijd als intendant van de Hamburgische Staatsoper, en dat hij daar als voorbeelden van intolerantie op de planken heeft laten zien tot welke onmetelijke en bijna onuitsprekelijke tragedies intolerantie kan leiden, in twee lichtende voorbeelden: het klassieke Wozzeck uit 1925 van Alban Berg (1885-1935) en het opdrachtwerk Die Teufel von Loudun uit 1969 van Krysztof Penederecki (geboren 1933).
__________
[1] Zie ook de bijdrage op de aan de site die aan deze is gelieerd, Muziek en mensen. 
__________
Afbeelding: Rolf Liebermann, rechts, in gesprek met zijn biograaf Curt Riess. Deze foto siert de achterzijde van diens boek uit 1977: Nennen Sie mich einfach Musiker, verschenen bij Verlagsgesellschaft R. Glöss + Co., Hamburg.

Vrijdag van Vredenburg: tweemaal Chatsjatoerjan

Balletmuziek
Tijdens het concert van vrijdag 17 september in Utrecht, in de reeks De Vrijdag van Vredenburg, dat rechtstreeks door Radio 4 zal worden uitgezonden, en waarover we, voor het gedeelte vóór de pauze hier verwijzen naar het artikel van heden, gepubliceerd op onze zustersite Muziek en mensen.

Na de pauze zal het Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van Kirill Karabits — in dit concert met in totaal vijf werken van drie Russische meesters — nog twee werken uitvoeren: beide van de Armeense componist Aram Chatsjatoerjan (1903-1978). Daarbij gaat het in beide gevallen om balletmuziek. Eerst klinkt een suite uit Spartacus uit 1955, gevolgd door de tot in alle uithoeken van dit ondermaanse bekende Sabeldans uit de derde suite van Gayaneh, uit 1943.

Chatsjatoerjan in Nederland
Al is het bijna veertig jaar geleden dat de componist Aram Chatsjatoerjan toestemming kreeg, van de chicanerende sovjet-apparatsjiks die het voor het zeggen hadden, om naar Nederland te reizen voor enkele concerten met uitsluitend eigen werken, uit te voeren onder leiding van de componist, door het (toenmalige) Amsterdams Philharmonisch Orkest — het lijkt nog heel dichtbij.
Na optreden in de hoofdstad werd het concert herhaald in cultureel centrum De Muzeval te Emmen, op 2 oktober 1972. Op het programma stond als eerste het Concert voor viool en orkest in d-klein, gereedgekomen in 1940. Solist was Viktor Pikaisen. [1] Na de pauze kwam het zeer zwaar aangezette werk uit de jaren 1943/44: de Tweede Symfonie in e-klein met de klok, een te groot bezet stuk voor de (toen) relatief kleine concertzaal in Emmen. Als toegift kregen we viermaal de Sabeldans te horen.
____________
Afbeeldingen
1. Dirigent Kirill Karabits (Foto © Sussie Ahlburg.)
2. De Armeense componist Aram Chatsjatoerjan.

Trio van amateur-musici van Honoré Daumier

Uit een boek van de Fransman Raymond Escholier (1882-1971), een internationaal in hoog aanzien staande kunstcriticus, dat is verschenen in 1934 over de Franse beeldend kunstenaar Honoré Daumier (1808-1879) hebben we het hierboven afgedrukte schilderij overgenomen, waarop drie amateur-musici zijn afgebeeld: een violist en twee vocalisten. Daumier is befaamd geworden als politiek en maatschappelijk satiricus, en op dat punt heeft deze schilder, beeldhouwer en cartoonist ook verdiensten van het hoogst denkbare niveau. Maar de kwaliteit van zijn schilderijen kan men ook niet terzijde schuiven, hetgeen uit tal van stukken blijkt.
Een tweede schilderij dat we in kleur hebben afgedrukt, kunt u vinden op onze zustersite Muziek en mensen, in een bijdrage van zondag 12 september. Een geheel andere, Le Liseur, is te vinden in een artikel van woensdag 15 september, op onze moedersite Cultuurtempel. Weer een andere afbeelding van een schilderij van Honoré Daumier, Scène de théâtre, is opgenomen op de zustersite Tempel der Theaterkunsten, op woensdag 15 september.

Ole Bull (1810-1880) is Composer of the Week

Hoewel we de naam van de Noorse componist Ole Bull (1810-1880) meer dan eens zijn tegengekomen — vooral in combinatie met die van zijn landgenoot Edvard Grieg (1843-1907) wiens mentor hij was, zijn we ons niet bewust ooit een werk van hem te hebben gehoord.  Ondanks de voorkeur van zijn vader, die liever zag dat hij theologie zou gaan studeren en dominee werd — en die wens heeft bij meer dan één vader van een latere componist geleefd —, slaagde Ole Bull erin, als autodidact, het vioolspel onder de knie te krijgen. In 1832 gaf hij in Parijs zijn eerste concert.
Dat en nog één en ander over deze muziekmeester kunt u te horen krijgen, evenals muziek van hem, als u luistert naar het weekdaagse programma Composer of the Week dat door BBC radio 3 wordt uitgezonden, van maandag tot en met vrijdag, 's ochtends tussen 11:00 uur en 12:00 uur en in de avonduren, een herhaling van de ochtenduitzending, eveneens tussen elf uur en twaalf uur. In beide gevallen onze tijd.

De kustlijn van Cornwall in Graham Fitkins Tidal

In het programma Discovering music van BBC Radio 3, dat gewoonlijk op zondagavond (onze tijd) tussen 18:00 uur en 19:30 uur wordt uitgezonden, wordt op 12 september aandacht besteed aan Graham Fitkin, een in 1963 geboren componist, pianist en dirigent. Met hem wordt in de uitzending van deze zondag een gesprek gevoerd over zijn nieuwe werk, Tidal, dat is geïnspireerd op de kustlijn van Cornwall. Het BBC Concert Orchestra voert de muziek uit.
Interactie en symbiose tussen zee en land is het thema van Tidal.  Samen met visual artist heeft Graham Fitkin allerlei data verzameld, zoals tekeningen, geluidsopnamen en getijdebewegingen, en deze uitgewisseld om tot het project Tidal voor de herfst van 2009te kunnen realiseren. 
Foto's hiervoor zijn gemaakt door Erwin van Wanrooy en Ruth Wall. Twee ervan ziet u hierbij afgedrukt, de overige zijn te vinden op de site Graham Fitkin, composer, onder de kop Gallery Tidal.
____________
Afbeeldingen
1. De componist in passende kledij midden in het gebeuren dat onderdeel vormt van het nieuwe werk voor 2009: Tidal.
2. Deel van de kustlijn van Cornwall, geïntegreerd in Tidal.

Last Night of the Proms 2010 in Royal Albert Hall

Vijftien onderdelen

Op zaterdag 11 september zal het in de Londense Albert Hall weer een drukte van belang worden als het jaarlijkse concert met de benaming Last Night of the Proms zal worden gerealiseerd. 

Medewerkenden deze keer zijn, zoals gebruikelijk het BBC Symphony Chorus, de BBC Singers — een in 1924 opgericht, 24-koppig kamerkoor — en het BBC Symphony Orchestra onder leiding van de vaste dirigent Jiri Belohlávek.

Vijftien onderdelen telt het programma dat op een enorm aantal radio- en televisiestations, verspreid over de aardbol, zal worden uitgezonden. Om ons hier te beperken tot de belangrijkste Britse instanties in die sfeer, zij gemeld dat BBC Radio 3 vanaf 20:30 het concert zal verslaan, en datzelfde geldt voor BBC Two-television  van 20:30 uur tot 22;10 uur, waarna — inmiddels traditiegetrouw — zal worden overgeschakeld naar BBC One voor het gedeelte na de pauze.

Vijf Strauss-liederen
Eén derde gedeelte van de vijftien composities die op het programma staan, worden door de Amerikaanse sopraan Rene Fleming voor haar rekening genomen, althans voor zover dat de te zingen teksten betreft in de vijf liederen van Richard Strauss (1864-1949). Voordien worden stukken van onder meer Tsjajkovski en Wagner uitgevoerd, verder stukken van Rogers & Hammerstein, alsmede stukken bekende en minder bekende muziekmeesters.
Na de pauze komen Engelse composities aan bod welke traditioneel het concert besluiten. Daar vinden we de namen Edward Elgar en Thomas Arne terug, evenals Charles Hubert Hastings Parry terug. Laatstgenoemde is vooral bekend geworden en gebleven door zijn, ook nu weer voorgestelde (hymn) gezang Jerusalem.

____________

Afbeeldingen

1. Logo van het kamerkoor BBC Singers.

2. Rene Fleming; zij zingt vijf liederen van Richard Strauss tijdens de Last Night of the Proms.

Twee uitzendingen met klassieke topzangeressen

Edda Moser 
In het avondprogramma getiteld ARD Radiofestival dat gedurende de zomertijd elke avond door regionale Duitse zenders van ARD/Das Erste tussen 20:00 uur en middernacht wordt uitgezonden, zal op de avond van donderdag 9 september, een gesprek worden gepresenteerd met de sopraan Edda Moser (geboren 1938).
Dat gedeelte van de festivalavond zal tussen 23:00 uur en 23:30 uur de ether worden ingeslingerd. Voor Nederlandse luisteraars is het gesprek in ieder geval te volgen op de zenders, die in de gebieden welke direct grenzend aan Nederland zijn gevestigd: dat zijn de Norddeutscher Rundfunk (NDR Kultur: Hamburg en Hannover) en de Westdeutscher Rundfunk (WDR 3: zendt vanuit Keulen).

Cecilia Bartoli
De Franstalige televisiezender TV 5 Monde zal in de nacht van donderdag 8 op vrijdag 9 september, tussen 01:05 uur en 02:05 uur een concert uitzenden dat door de Italiaanse mezzsopraan Cecilia Bartoli (geboren 1966) is gegeven, naar aanleiding van haar speurtocht naar haar voorgangster, die nu alweer tweehonderd en twee jaar geleden werd geboren: Maria Malibran (1810-1836). Zij wordt begeleid door het ensemble La Scintilla onder leiding van Michael Sturmingen.

Deze film werd vanaf 2008 meer dan eens door tal van in ieder geval Europese televisiestations uitgezonden, en bij die gelegenheid hebben we daarover een artikel geplaatst op onze zustersite Muziek en mensen (toen nog Mens en melodie), dat u kunt oproepen door op deze link te klikken.
__________
NB: In aansluiting op deze beide dames uit de wereld van het muziektheater worden de komende dagen enkele films uitgezonden over en met de fameuze tenor Rolando Villazón.
____________
Afbeeldingen
1. De Duitse sopraan Edda Moser.
2. De Italiaanse mezzosopraan Cecilia Bartoli.

Twee composities van Charles Ives in Avondconcert

Op donderdag 9 september zal het Avondconcert op Radio 4 —tussen 20:02 uur en 23:02 uur — door de VPRO worden uitgezonden. In de afdeling A worden drie werken uitgevoerd door het New Yorks Filharmonisch Orkest onder leiding van Alan Gilbert. Het tweede en derde stuk werden gecomponeerd door de ietwat buitenissige Amerikaan Charles Ives (1874-1954), eerst diens Tweede Symfonie, en als afsluiting van het concert The unanswered Question van dezelfde grootmeester.
Het betreft hier de opname van een concert dat werd gegeven op 20 september 2009, in de Avery Fischer Hall te New York.
Voor de eerste aflevering van een lang artikel over deze bijzondere componist kunt u terecht op onze zustersite Muziek en mensen, waar die aflevering heden is opgenomen; daarin meer over diens Tweede Symfonie.

Pavarotti maandagavond herdacht met filmportret

De wereldvermaarde tenor Luciano Pavarotti, die op 6 september 2007 is overleden, wordt morgenavond,maandag 6 september herdacht met een filmportret, waarvan van tevoren vaststaat dat het juichend en aanbiddend zal zijn, aangezien er in de trailer vooraf steeds wordt gesproken over de grootste zanger aller tijden. Kennelijk is men de Griekse Orpheus vergeten.
Hoe dan ook, meer over dit fenomeen en de geuite opinie, op de dag van Pavarotti's verscheiden, is te vinden in een bericht vooraf op onze zustersite Muziek en mensen.

Concert vanwege vijftig jaar ZaterdagMatinee op zondag 5 september in NTR Podium — Nederland 2

Opname uit mei 2008

In de laatste van twee direct op elkaar volgende afleveringen van het cultuurprogramma NTR Podium — een nieuwe naam voor de voormalige serie NPS Podium — die worden uitgezonden door Nederland 2, op zondag 5 september 2010, tussen 18:15 uur en 18:50 uur, kunnen alle geïnteresseerden kijken naar een concert ter gelegenheid van een halve eeuw ZaterdagMatinee. In dat programma gaat het om een registratie van de compositie Mountain Top van Jacob ter Veldhuis (geboren 1951), uitgevoerd op 31 mei 2008. Uitvoerenden waren toen musici van de Radio Kamer Filharmonie en het Nederlands Kamerkoor onder leiding van Otto Tausk.

Inspiratiebron: Martin Luther King
Jacob ter Veldhuis heeft zich voor dit opus laten inspireren door de wereldvermaarde toespraak van Martin Luther King (1929-1968), welke als Mountain Top-speech de geschiedenis is ingegaan. Een dag daarna is de miljoenen mensen, al dan niet kunstenaars, inspirerende dominee vermoord.

Een tweede aflevering van de serie NTR Podium biedt een terugblik op een halve eeuw ZaterdagMatinee — die voorafgaand aan de heruitzending van bovengenoemde compositie via dezelfde zender zal worden gepresenteerd. Meer daarover in een artikel van heden op onze zustersite Muziek en Mensen.

__________