Morton Feldman: "In het landschap van de tijd"

Componist Morton Feldman.
Foto: Jan Williams; overgenomen
 van de Morton Feldman-site

Opvallend musicus
De Nederlandse zender voor klassieke muziek, Radio 4, komt op donderdag 13 januari in het vaste programmaonderdeel De donderdagavondserie — tussen 20:02 uur en 23:00 uur — met, als middelste van drie eigentijdse composities, het stuk Rothko Chapel van de vijfentachtig jaar geleden op 12 januari geboren Amerikaanse musicus, die één der interessantste componisten van zijn generatie zou worden: Morton Feldman (1926-1987).
Rothko Chapel zal worden uitgevoerd, net als de beide andere composities, door Asko/Schönberg en het Nederlands Kamerkoor onder leiding van Emilio Pomário.
In tegenstelling tot diverse andere werken van dezelfde meester der muziek — waaronder het zes uur onafgebroken voortdurende String Quartet II  uit 1983, dat tot op heden als het langste strijkkwartet uit de geschiedenis van de muziek geldt — is het een rustig werk dat door de componist tijdens de repetities als "verdomd veel te luid en verdomd veel te snel" werd gekwalificeerd.
Ten opzichte van zijn eigen composities in het algemeen was de maker van mening dat deze "niet te lang" waren, maar dat de meeste ervan "juist te kort" zouden zijn. "Ze voegen zich in het landschap van de tijd."

Rothko Chapel te Houston,
Texas (USA), geopend in
1972. Hier bevinden zich
veertien schilderijen van
Mark Rothko (1903-1970).

Rothko Chapel
Algemeen wordt Rothko Chapel geacht te passen in de tijd. Het twintig minuten durende stuk is geschreven voor altviool, koor en percussie. [1] Het stuk werd gecomponeerd in 1972 naar aanleiding van de opening van de gelijknamige kapel in Houston (Texas, VS), een filantropisch artistieke ontmoetingsplek voor mensen van alle gezindten.
Feldman heeft zich laten inspireren door de vormgeving van de kapel [2] en de daarin tentoongestelde veertien schilderijen van Mark Rothko (1903-1970), met wie hij zeer bevriend was. [3] Laat ieder het bijzondere stuk een kans geven door te luisteren naar een werk waarin een "bloemrijk idioom" voor de componist onmogelijk was gebleken, vanwege de verschrikkingen van de twintigste eeuw, en met name de periode tijdens de Tweede Wereldoorlog.
__________
[1] Hier en daar wordt dit werk aangekondigd met de 'toevoeging' van een sopraanstem.
[2] Een ontwerp van architect Philip Johnson (1906-2005).
[3] De in Letland geboren schilder bleek begin 1970 aan het eind van zijn Latijn en hield daarom het leven voor gezien. Zijn levenloze lichaam werd gevonden op 25 februari 1970.