Nederlandse première Schnittke-symfonie bij NNO

Alfred Schnittke in 1972 geschilderd "naar 
het leven" door Reginald Gray (geb. 1930).
Russian Academy of Music London.

Driemaal in Noord-Nederland
Het concert dat het Noord Nederlands Orkest aan het eind van deze week en meteen aan het eind van de maand januari  driemaal zal geven in het eigen speelgebied, bestaat uit vier Russische composities: twee uit de negentiende en twee uit de twintigste eeuw. Onder meer biedt het orkest, onder leiding van Stefan Asbury, de Nederlandse première van de Negende Symfonie van Alfred Schnittke (1934-1998). Hij componeerde tien symfonieën, en twee daarvan verwijzen direct naar de grootmeester der symfonie in de tweede helft van de negentiende eeuw: Anton Bruckner (1824-1897): Schnittke componeerde eveneens een Nulde Symfonie (1957), en zijn Tweede draagt de titel Sankt Florian, eveneens een verwijzing naar de kleine man met het imponerende oeuvre.

De IJzergieterij (1927)
De compositie De IJzergieterij was oorspronkelijk het vierde deel van een ballet. Het werd op 4 december 1927 voor de eerste keer gespeeld tijdens een concert ter herdenking van het feit dat tien jaar tevoren de Russische Revolutie niet alleen maar meer een gedachte was, doch dat deze in de realiteit werd omgezet.
Zoals zo dikwijls gebeurt met de spelling Russische namen in diverse westerse landen, wordt er een ratjetoe van gemaakt.
Zo vinden we zelden in het Duitse taalgebied inconsequenties o dat punt. In Nederlandse media worden we getrakteerd op tal van verschillende spellingen, die echter zelden verdedigbaar zijn. Dat komt vooral doordat degenen die die namen hanteren, niets weten van de oorsprong, en dus zelf niet kunnen translitereren. 

De enig juiste Nederlandse spelling van de
naam van deze Russische componist is
Aleksandr Mosolov.

Hier en daar zijn er ook kanttekeningen gemaakt bij de westerse spelling van de naam Mosolov, en kennelijk eveneens door iemand die de letters van het Russische alfabet niet kent. De naam Mosolov (Мосолов) is nu juist één van de gemakkelijkst denkbare, die op geen enkel niveau voor twijfel zou kunnen zorgen: je kunt deze in het Nederlands letter voor letter overnemen.
Wat zorgt voor verwarring zijn onder meer de biografische gegevens die impresario's verstrekken. Als die van Duitse, Franse of Engelstalige afkomst zijn, ziet het er steeds anders uit. Mede om al die problemen te omzeilen, heeft de Nederlandse Vereniging van Journalisten vijfendertig jaar geleden een boekje beschikbaar gesteld waarin elke journalist van de toenmalige printmedia kon kennisnemen van de wenselijke eenheids-spelling voor Nederlandse media. Even leek het of de serieuze kranten zich daaraan zouden houden. Maar het wenselijke Beijing is allang weer terug naar het niet zo aanvaardbare Peking. En dat geldt, helaas, eveneens voor Russische namen.
__________
Meer over de beide andere werken van dat concert — negentiende eeuwse stukken van nog veel beroemdere meesters dan de beide hier genoemde — is te vinden in een bijdrage die gisteren op onze zustersite Muziek en mensen is gepubliceerd.