In het zondagse programma Discovering music van de Britse zender BBC Radio 3 — dat op 27 februari, tussen 18:00 uur en 19:30 uur zal worden uitgezonden — is deze keer het eerste deel van twee aan de beurt met de serie Brandenburg Concertos, waarin — van in totaal zes concerten — er drie aan een nader onderzoek worden onderworpen: de nummers 1, 3 en 6.
Dit zal worden gedaan met medewerking van de Academy of Ancient Music onder leiding van Richard Egart.
In het programma Discovering music is het de gewoonte om (sommge) aspecten van de behandelde werken gedetailleerd aan een analyse te onderwerpen; aan het slot van de uitzending wordt zo'n stuk dan in zijn geheel gespeeld.
zaterdag 26 februari 2011
woensdag 23 februari 2011
Orgelconcert in het kader van het Lisztjaar 2011, vrijdagavond in Groningen, door Jos van der Kooy
Concert in Lisztjaar 2011
Dezer dagen hebben we op deze site aandacht gevraagd voor een uitvoering van Eine Faust-Symfonie van Franz Liszt (1811-1886). Deze componist is in de hoofden — en als we het wat emotioneler uitdrukken: in de harten — van grote aantallen muziekliefhebbers, verspreid over de globe overeind gebleven tot op de huidige dag. Vooral door diverse composities, die populair zijn gebleven en niet alleen via de radio en thuis via geluidsdragers, maar tevens tijdens concerten.
Een minder algemeen bekende kant van Franz Liszt is die van de orgelcomponist.
In Groningen worden de toehoorders en /of enige liefhebbers, aanstaande vrijdag, 's avonds vanaf 20:15 uur, in staat gesteld om nader kennis te nemen van enkele van die orgelstukken tijdens een concert dat zal worden gegeven in de Lutherse Kerk.
Elke derde vrijdag van de maand wordt aldaar een concert gegeven in de reeks Orgel anders, waarin onder meer veel verrassends en onalledaags wordt voorgesteld. Deze serie wordt georganiseerd door de Stichting Vrienden van de Lutherse Kerk.
De voordracht zal deze vrijdagavond worden gerealiseerd door Jos van der Kooy (* 1951), organist van het internationaal vermaarde Müller-orgel in de Grote- of St. Bavokerk te Haarlem. Daarnaast is hij onder meer cantor, geeft hij les en verzorgt hij masterclasses.
In Groningen laat hij het werk van Liszt klinken op het veelvuldig geroemde Van Oeckelen-orgel uit 1896. Op het programma van het concert in het kader van het Lisztjaar 2011, dat om 20:15 uur begint, staat onder meer de imposante Fantasie over het koraal Ad nos, ad salutarem undam uit 1855.
__________
Een Nabeschouwing kunt u vinden op onze zustersite Muziek en mensen.
Dezer dagen hebben we op deze site aandacht gevraagd voor een uitvoering van Eine Faust-Symfonie van Franz Liszt (1811-1886). Deze componist is in de hoofden — en als we het wat emotioneler uitdrukken: in de harten — van grote aantallen muziekliefhebbers, verspreid over de globe overeind gebleven tot op de huidige dag. Vooral door diverse composities, die populair zijn gebleven en niet alleen via de radio en thuis via geluidsdragers, maar tevens tijdens concerten.
 |
| Organist Jos van der Kooy. Foto: Ben Kool. |
In Groningen worden de toehoorders en /of enige liefhebbers, aanstaande vrijdag, 's avonds vanaf 20:15 uur, in staat gesteld om nader kennis te nemen van enkele van die orgelstukken tijdens een concert dat zal worden gegeven in de Lutherse Kerk.
Elke derde vrijdag van de maand wordt aldaar een concert gegeven in de reeks Orgel anders, waarin onder meer veel verrassends en onalledaags wordt voorgesteld. Deze serie wordt georganiseerd door de Stichting Vrienden van de Lutherse Kerk.
 |
| Deel gevel van Lutherse Kerk te Groningen. |
In Groningen laat hij het werk van Liszt klinken op het veelvuldig geroemde Van Oeckelen-orgel uit 1896. Op het programma van het concert in het kader van het Lisztjaar 2011, dat om 20:15 uur begint, staat onder meer de imposante Fantasie over het koraal Ad nos, ad salutarem undam uit 1855.
__________
Een Nabeschouwing kunt u vinden op onze zustersite Muziek en mensen.
maandag 21 februari 2011
Auguste Renoir: gitaar spelende vrouw uit 1897
 |
| Auguste Renoir: Gitaar spelende vrouw (1897). |
Op dinsdag 22 februari zendt de Avro, via Nederland 2, tussen 23:00uur en 23:55 uur, een aflevering van de programmareeks Close up uit met als titel Renoir, het impressionisme voorbij.
Het is dezer dagen 170 jaar geleden dat de Franse impressionistische schilder Auguste Renoir werd geboren. Hij werd 78 jaar oud. En hoewel de meesten van ons hem uitsluitend kennen van zijn impressionistische stukken, heeft hij die periode binnen zijn oeuvre op een gegeven moment de rug toegekeerd, waarna mij zich meer heeft georiënteerd op de grootmeesters van weleer: Titiaan (1487-1576), Peter Paul Rubens (1577-1640) en Velasquez (1599-1660).
Alle geledingen van de maatschappij hadden Renoirs interesse. Zo heeft hij zich laten inspireren door wasmeisjes aan de ene kant, door mensenkoppen anderzijds en door hetgeen in de wereld van het theater en de uivoerende kunsten gebeurde.
De vrouw met de gitaar, zoals hierboven afgebeeld, is daarvan een prominent voorbeeld. Op een muzieksite past zo'n afbeelding, althans volgens ons, uitstekend, niet in de laatste plaats omdat hier een muziekinstrument wordt getoond met de bijbehorende bespeelster.
Dat geldt tevens voor de vrouw die haar piano bespeelt, van welk schilderij u een afbeelding kunt vinden op onze zustersite Muziek en mensen. Op andere, eveneens aan deze site gelieerde elektronische publicaties kunt u twee keer een zelfportret van de schilder in kwestie vinden: allereerst één uit 1879, in een bijdrage op Tempel der Beeldende Kunsten van heden; een tweede afbeelding in dezelfde categorie is opgenomen in een artikel op onze site Rondom beeldende kunsten.
zondag 20 februari 2011
Enige malen Liszts Faust-Symponie deze week
 |
| Franz Liszt in 1858, gefotografeerd door Franz Hanfstaengl (1804-1877). |
In de serie ZaterdagMatinee werd, in het Concertgebouw te Amsterdam, op 25 september 2010, door het Radio Filharmonisch Orkest, samen met het Groot Omroepkoor, onder leiding van de Amerikaanse dirigent James Gaffigan — en met medewerking van de tenor Daniel Behle— een uitvoering gegeven van Eine Faust-Symphonie in drei Charakterbildern, gecomponeerd in de jaren 1854/57 van Franz Liszt (1811-1886).
De registratie in beelden van dat gebeuren wordt op maandag 21 februari in het programma NTR Podium via Nederland 2 uitgezonden. Herhalingen zijn te zien op de digitale televisiezender Cultura 24, allereerst op donderdag 24 februari, beginnend om 23:22 uur tot 00:23 uur in de nacht op vrijdag 25 februari, en op laatstgenoemde dag nog eens tussen 19:00 uur en 20:00 uur.
Eventuele extra uitzendingen in de nachtelijke uren en overdag kunt u, vooropgesteld dat ze worden gerealiseerd, vinden in de programmagegevens op de website van Cultura 24.
Faust
Hoewel de figuur doctor Faustus al geruime tijd bestond toen Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) ermee in de slag ging, is de naam Faust onverbrekelijk verbonden met het drama dat deze Duitse dichtervorst met zijn gelijknamige tragedie heeft geschapen. Tal van schrijvers, en niet te vergeten componisten, hebben de stof gebruikt voor een muziekdrama, anderen hebben delen van de tekst opgenomen in orkestwerken.
 |
| Goethe in het jaar 1828. |
donderdag 17 februari 2011
Friedrich Kalkbrenner in Musica van NDR Kultur
 |
| Componist, pianist en muziek- pedagoog Friedrich Kalkbrenner. |
Op deze muzieksite, noch op één van mijn vele binnen- en buitenlandse cultuur-websites is de Duitse musicus Friedrich Kalkbrenner (1785-1849) ooit aan bod gekomen, ondanks het relatief grote oeuvre dat hij als componist heeft nagelaten, en ik zelfs enige van zijn werken ken. Die omvang blijkt onder meer uit het opusnummer — 127 — dat bij Kalkbrenners Concert nr. 4 voor piano en orkest, in As-groot uit 1835, hoort.
Genoemde compositie zal worden uitgevoerd in het programma Musica dat op zaterdag 19 februari zal worden voorgsteld door de regionale Duitse radiozender NDR Kultur.
 |
| Pianist en dirigent Howard Shelley (Foto Eric Richmaond.) Met dank aan Caroline Baird Artists, UK. |
Musicus en pedagoog
Friedrich Kalkbrenner heeft zijn leven niet alleen doorgebracht met componeren, maar tevens heeft hij de functie vervuld van pianist en muziekpedagoog. Naast zijn verdiensten in die bovengenoemde sectoren van het muziekleven heeft hij een prestatie geleverd waardoor hem voor het nageslacht eeuwige roem had moeten zijn beschoren: hij leerde zijn studenten pianospelen waarbij de daarvoor vereiste kracht niet, zoals gebruikelijk, door de onderarm moest worden gerealiseerd, maar door de hand en de vingers.
dinsdag 15 februari 2011
BBC-documentaire over Tsjajkovski op Cultura 24
Onzekerheden
Eens in de zoveel tijd komt er wel weer iemand op de gedachte, zich eens nader onderzoek te doen naar de omstandigheden waaronder de Russische componist Pjotr Iljitsj Tsjajkovski (1840-1893) om het leven is gekomen. Dit ondanks het feit dat we er eigenlijk wel van mochten uitgaan dat Harold C. Schonberg (1915-2003) — criticus, onder meer en voornamelijk voor de New York Times — daarover decennia geleden reeds het laatste woord had gesproken. Hij heeft, na acribisch onderzoek, de theorie opgesteld dat Tsjajkovski — in navolging van de Griekse filsoof Sokrates — door een bijzonder tribunaal zou zijn veroordeeld tot de gifbeker. Met zijn al te openlijk beleden homoseksualiteit zou hij een sterk zedenbedervende invloed uitoefenen.
Speculaties
Voor BBC-television werd een documentaire vervaardigd, die is uitgezonden onder de titl Who killed Tchaikovsky? Deze wordt de komende dagen — in ieder geval drie keer — uitgezonden op de digitale televisiezender Cultura 24. Daarin wordt de vraag opgeworpen of Tsjajkovski wellicht geïnfecteerd water had gedronken — en daardoor werd besmet met cholera — of dat hij een ongeluk had gehad, dan wel had verkozen zelf een eind aan zijn leven te maken, of dat er misschien sprake was van een zeer lugubere doodsoorzaak.
Overigens is de raadselachtige dood van deze nog altijd zeer populaire Russische componist uitgebuit door schrijvers van dubieuze verhaaltjes, welke op ieder niveau de geringst denkbare kwaliteit missen; enkele van die verhalen zijn gebruikt voor een verfilming. De Franse romancier en essayist Dominique Fernandez (geboren 1929) heeft er een roman — Tribunal d'honneur — over geschreven. Deze is voor het eerst verschenen in 1996. De auteur slaagt erin de aandacht te boeien, doordat hij diep op de materie ingaat en laat zien dat een een misdaad van staatswege in deze zaak niet is uitgesloten. Alles te kunnen bewijzen zal heel moeilijk zijn, aangezien de archieven zijn vernietigd en de identiteit van de rechters onbekend is, waardoor de Geschiedenis het zwijgen is opgelegd.
Op drie avonden achtereen
Op woensdag 16 februari wordt deze documentaire gepresenteerd tussen 23:00 uur en middernacht; twee herhalingen volgen op de beide dagen erna: de eerste op donderdag 17 februari, vroeg in de avond, tussen 19:00 uur en 20:00 uur. Tijdens het scheiden van de markt van het avondprogramma van vrijdag 18 februari, overgaand in het nachtprogramma van zaterdag 19 februari, is de film nogmaals te zien tussen 23:10 uur en 00:11 uur.
Eventuele uitzendingen, die buiten de avonduren plaats grijpen, zijn te vinden op de website van de zender in kwestie, bij de programmagegevens.
Eens in de zoveel tijd komt er wel weer iemand op de gedachte, zich eens nader onderzoek te doen naar de omstandigheden waaronder de Russische componist Pjotr Iljitsj Tsjajkovski (1840-1893) om het leven is gekomen. Dit ondanks het feit dat we er eigenlijk wel van mochten uitgaan dat Harold C. Schonberg (1915-2003) — criticus, onder meer en voornamelijk voor de New York Times — daarover decennia geleden reeds het laatste woord had gesproken. Hij heeft, na acribisch onderzoek, de theorie opgesteld dat Tsjajkovski — in navolging van de Griekse filsoof Sokrates — door een bijzonder tribunaal zou zijn veroordeeld tot de gifbeker. Met zijn al te openlijk beleden homoseksualiteit zou hij een sterk zedenbedervende invloed uitoefenen.
Speculaties
Voor BBC-television werd een documentaire vervaardigd, die is uitgezonden onder de titl Who killed Tchaikovsky? Deze wordt de komende dagen — in ieder geval drie keer — uitgezonden op de digitale televisiezender Cultura 24. Daarin wordt de vraag opgeworpen of Tsjajkovski wellicht geïnfecteerd water had gedronken — en daardoor werd besmet met cholera — of dat hij een ongeluk had gehad, dan wel had verkozen zelf een eind aan zijn leven te maken, of dat er misschien sprake was van een zeer lugubere doodsoorzaak.
Op drie avonden achtereen
Op woensdag 16 februari wordt deze documentaire gepresenteerd tussen 23:00 uur en middernacht; twee herhalingen volgen op de beide dagen erna: de eerste op donderdag 17 februari, vroeg in de avond, tussen 19:00 uur en 20:00 uur. Tijdens het scheiden van de markt van het avondprogramma van vrijdag 18 februari, overgaand in het nachtprogramma van zaterdag 19 februari, is de film nogmaals te zien tussen 23:10 uur en 00:11 uur.
Eventuele uitzendingen, die buiten de avonduren plaats grijpen, zijn te vinden op de website van de zender in kwestie, bij de programmagegevens.
maandag 14 februari 2011
Vijf jonge meesters in Componist van de week
In de serie Componist van de week — die wekelijks op werkdagen, 's avonds tussen 19:30 uur en 20:00 uur,wordt uitgezonden door de Vara via Radio 4 — wordt de lading deze week echter niet geheel door d vlag gedekt, dat wil zeggen dat deze programmareeks deze week maar liefst vijf jonge componisten voorstelt: elke avond een andere. De aanleiding daartoe bestaat in het feit dat deze week de Young Composers Meeting wordt gerealiseerd.
Op maandag 14 februari is Christian Richter een half uur protgaonist in genoemd programma, dat deze keer niet aan de vaste presentator is voorbehouden; hij wordt voor deze gelegenheid vervangen door Jan Rot. Van de jonge componist is onder meer het stuk Metal Grinding Machine te horen.
Dinsdag 15 februari kunnen belangstellenden kennis nemen van een gedeelte uit het oeuve van Trevor Grahl, zoals diens Mechanical Miniatures.
Woensdag 15 februari kan men luisteren naar Am Rande, een kwintet voor piano, twee violen, altviool en cello, geschreven door Janco Verduin.
Philemon Mukarno is de vierde onder de reeks jongeren die in dit aloude, vertrouwde klassieke muziekprgramma wordt voorgesteld, onder meer met het stuk voor stem: Kamaloka.
De reeks wordt afgesloten op vrijdag 18 februari, met de enige vrouw in het gezelschap: Natalia Dominguez Rangel.Van haar wordt een Song Cycle voorgesteld.
Op maandag 14 februari is Christian Richter een half uur protgaonist in genoemd programma, dat deze keer niet aan de vaste presentator is voorbehouden; hij wordt voor deze gelegenheid vervangen door Jan Rot. Van de jonge componist is onder meer het stuk Metal Grinding Machine te horen.
Dinsdag 15 februari kunnen belangstellenden kennis nemen van een gedeelte uit het oeuve van Trevor Grahl, zoals diens Mechanical Miniatures.
Woensdag 15 februari kan men luisteren naar Am Rande, een kwintet voor piano, twee violen, altviool en cello, geschreven door Janco Verduin.
 |
| Natalia Dominguez Rangel is de enige vrouw in het gezelschap van jonge componisten, die deze week in het programma Componist van de week op Radio 4,'s avonds tussen 19:30 uur en 20:00 uur worden voorgesteld. |
Philemon Mukarno is de vierde onder de reeks jongeren die in dit aloude, vertrouwde klassieke muziekprgramma wordt voorgesteld, onder meer met het stuk voor stem: Kamaloka.
De reeks wordt afgesloten op vrijdag 18 februari, met de enige vrouw in het gezelschap: Natalia Dominguez Rangel.Van haar wordt een Song Cycle voorgesteld.
zaterdag 5 februari 2011
Bruckners Zesde Symfonie in Discovering music
 |
| Componist Anton Bruckner (1824-1896). Portret door Ferry Bératon. [1] |
Gewoonlijk wordt in zo'n aflevering, als het om symfonische muziek gaat, door de dirigent gewezen op passages, hun betekenis en de wijze van uitvoeren binnen zo'n opus. Dat zal nu ongetwijfeld eveneens gebeuren, want de zeven kwartier die voor deze aflevering beschikbaar zijn, is bijna twee keer zo veel tijd als benodigd is voor een 'simpele' uitvoering van de symfonie in kwestie.
__________
[1] Ferry Bératon (1859-1900) heette in werkelijkheid Ferdinand Perathoner.
Tournee NSO met Edward Elgar en Richard Strauss
Tournee
De jaarlijkse tournee van het Nederlands Studenten Orkest is dit jaar op zondag 6 februari van start gegaan in Someren, waar de musici traditiegetrouw enkele weken de voorbereidingen — repetities en wat dies meer zij — hebben getroffen voor de optredens, die met een hoge frequentie tien concerten op evenzovele dagen achtereen — verspreid over ons land worden verzorgd. Dirigent is Peter Biloen.
Na de première in Someren op 6 februari Someren doet het ensemble accommodaties aan in Eindhoven, Middelburg en Enschede. Van donderdag 10 tot en met zaterdag zijn Maastricht, Haarlem, Nijmegen aan de beurt, van zondag 13 tot en met dinsdag 15 februari zal nog worden geconcerteerd in achtereenvolgens Groningen Rotterdam en Amsterdam. Gedetailleerde gegevens zijn te vinden op de website van het NSO.
Zoals gebruikelijk is er ook voor dit concert een compositie-opdracht verstrekt: deze keer is dat aan Marijn Simons, die Moriae Encomium, opus 64 speciaal voor het Nederlands Studentenorkest heeft geschreven, naar De Lof der Zotheid van Desiderius Erasmus.
Na de tien concerten in eigen land zal de tournee definitief worden afgesloten op donderdag 17 februari in de Poolse stad Krakau. Drigent is Peter Biloen.
Edward Elgars Celloconcert
In de programmering volgt het NSO ook dit jaar de met succes bewandelde wegen van voorheen: naast een groot orkestwerk tot besluit, is er ook dit jaar plaats ingeruimd voor een solist, die een compositie uit het grote repertoire zal voordragen. Dit seizoen is dat het Concert voor cello en orkest in e kleine terts, opus 85, uit 1919 van Edward Elgar (1857-1934).
Deze maestro werkte het liefst — en het best — in de rust en afgescheidenheid van de Engelse countryside: in dit geval in een cottage, Brinkwell, in de directe omgeving van Fittlewood in het graafschap Sussex. Daar trachtte Elgar te herstellen van een depressieve stemming, die zich, mede als gevolg van de verschrikkingen van de Grote Oorlog van 1914-1918, van hem had meester gemaakt. In 1918 slaagde hij erin weer enkele kamermuziekwerken te schrijven, en heeft hij een begin gemaakt met zijn Celloconcert.
Mevrouw Elgar, die dat alles van zeer nabij meemaakte, noteerde in september van dat jaar in haar dagboek: "Wonderful new music, real wood sounds and other lament which should be in a war symphony." Op basis van die inhoud mag men ervan uitgaan dat deze woorden betrekking hebben op dat celloconcert. Aan vrienden schreef de componist zelf, eind juni 1919, dat hij een celloconcert bijna had voltooid: "a real large work, and I think good and alive."
Cellist Felix Salmond (1888-1952) en, voor die gelegenheid dirigent Elgar, hadden te weinig repetitietijd ingeruimd, met als gevolg dat de eerste uitvoering — op 26 oktober 1919 — bepaald geen succes werd, en het concert zich later alsnog een plaats in het standaardrepertoire voor dit instrument zou moeten veroveren, hetgeen door een reeks pleitbezorgers, vooral na de Tweede Wereldoorlog uitstekend is gelukt. Niet in de laatste plaats door Jacqueline Dupré (1945-1987), echtgenote van dirigent Daniel Barenboim, met wie zij dat concert ook heeft uitgevoerd. Daarvan bestaat een filmopname, die veelvuldig over de gehele wereld is vertoond, hetgeen de belangstelling voor Elgars opus 85 zeker ten goede is gekomen.
Sietse-Jan Weijenberg interpreteert Elgar
De Nederlandse cellist Sietse-Jan Weijenberg vertolkt de solopartij in het hier en daar wat sombere, maar briljant-ingetogen geïnstrumenteerde concert van Elgar. De inmiddels ruim gelauwerde cellist studeerde aan het Noord Nederlands Conservatorium, waar hij zijn studie afsloot met een eindexamenconcert dat hem het cijfer 10 opleverde, hetgeen voor ieder, die de intensiteit van zijn voordracht kende, een vanzelfsprekendheid was. Daarna is hij verder gaan studeren in de Franse hoofdstad, waar hij onder meer als solist met het Orchestre de Paris heeft gespeeld.
Ein Heldenleben
Nog een geluk dat het symfonisch gedicht Ein Heldenleben, opus 40, ontstaan in de jaren 1897-1898, van Richard Strauss (1864-1949), niet aan dezelfde inflatie onderhevig is als het begrip held. Immers: krantenbezorgers en straatvegers worden heden ten dage niet zelden in het zonnetje gezet alsof ze drommen mensen het leven hebben gered.
Strauss is in de eerste helft van zijn vierde decennium op aarde aan deze compositie begonnen: hij was toen vierendertig jaar oud; in het jaar daarop werd het opus voltooid.
Het werk werd op 3 maart 1899 in Frankfurt am Main voor de eerste keer gespeeld. De componist dirigeerde zelf.
In de zomer of de vroege herfst [1] van 1900 schreef Gustav Mahler (1860-1911) "in aller Eile" een korte brief aan Richard Strauss waarin hij mededeelde dat hij in de programmering der Philharmonischen Konzerte [2] plaats had ingeruimd voor Ein Heldenleben, en verzocht hij Strauss om zelf te komen dirigeren, als hij daartoe in de gelegenheid zou zijn. Hij voegde daar aan toe: "Ich denke, es wäre nun an der Zeit, daß Sie und unser Publikum miteinander »Bekanntschaft« machten. [3]
In de uitvoering van Ein Heldenleben door het NSO zal de veeleisende vioolpartij worden gespeeld door Floor Le Coultre.
__________
[1] De brief in kwestie is ongedateerd, maar het is bekend dat Strauss op 14 oktober van dat jaar aan de uitnodiging in kwestie refereert in een brief aan zijn ouders.
[2] Mahler leidde de Wiener philharmonischen Konzerte vanaf de herfst 1898 tot in maart 1901.
[3] Het zal Mahler zijn ontgaan dat Strauss had reeds in april 1895 een concert van de Berliner Philharmoniker in Wenen had gedirigeerd.
____________
Afbeeldingen
1. Logo van het Nederlands Studenten Orkest.
2. Edward Elgar met grammofoonplaat en pathefoon.
3. Cellist Sietse-Jan Weijenberg.
4. Componist Richard Strauss.
De jaarlijkse tournee van het Nederlands Studenten Orkest is dit jaar op zondag 6 februari van start gegaan in Someren, waar de musici traditiegetrouw enkele weken de voorbereidingen — repetities en wat dies meer zij — hebben getroffen voor de optredens, die met een hoge frequentie tien concerten op evenzovele dagen achtereen — verspreid over ons land worden verzorgd. Dirigent is Peter Biloen.Na de première in Someren op 6 februari Someren doet het ensemble accommodaties aan in Eindhoven, Middelburg en Enschede. Van donderdag 10 tot en met zaterdag zijn Maastricht, Haarlem, Nijmegen aan de beurt, van zondag 13 tot en met dinsdag 15 februari zal nog worden geconcerteerd in achtereenvolgens Groningen Rotterdam en Amsterdam. Gedetailleerde gegevens zijn te vinden op de website van het NSO.
Zoals gebruikelijk is er ook voor dit concert een compositie-opdracht verstrekt: deze keer is dat aan Marijn Simons, die Moriae Encomium, opus 64 speciaal voor het Nederlands Studentenorkest heeft geschreven, naar De Lof der Zotheid van Desiderius Erasmus.
Na de tien concerten in eigen land zal de tournee definitief worden afgesloten op donderdag 17 februari in de Poolse stad Krakau. Drigent is Peter Biloen.
Edward Elgars Celloconcert
In de programmering volgt het NSO ook dit jaar de met succes bewandelde wegen van voorheen: naast een groot orkestwerk tot besluit, is er ook dit jaar plaats ingeruimd voor een solist, die een compositie uit het grote repertoire zal voordragen. Dit seizoen is dat het Concert voor cello en orkest in e kleine terts, opus 85, uit 1919 van Edward Elgar (1857-1934).
Deze maestro werkte het liefst — en het best — in de rust en afgescheidenheid van de Engelse countryside: in dit geval in een cottage, Brinkwell, in de directe omgeving van Fittlewood in het graafschap Sussex. Daar trachtte Elgar te herstellen van een depressieve stemming, die zich, mede als gevolg van de verschrikkingen van de Grote Oorlog van 1914-1918, van hem had meester gemaakt. In 1918 slaagde hij erin weer enkele kamermuziekwerken te schrijven, en heeft hij een begin gemaakt met zijn Celloconcert.Mevrouw Elgar, die dat alles van zeer nabij meemaakte, noteerde in september van dat jaar in haar dagboek: "Wonderful new music, real wood sounds and other lament which should be in a war symphony." Op basis van die inhoud mag men ervan uitgaan dat deze woorden betrekking hebben op dat celloconcert. Aan vrienden schreef de componist zelf, eind juni 1919, dat hij een celloconcert bijna had voltooid: "a real large work, and I think good and alive."
Cellist Felix Salmond (1888-1952) en, voor die gelegenheid dirigent Elgar, hadden te weinig repetitietijd ingeruimd, met als gevolg dat de eerste uitvoering — op 26 oktober 1919 — bepaald geen succes werd, en het concert zich later alsnog een plaats in het standaardrepertoire voor dit instrument zou moeten veroveren, hetgeen door een reeks pleitbezorgers, vooral na de Tweede Wereldoorlog uitstekend is gelukt. Niet in de laatste plaats door Jacqueline Dupré (1945-1987), echtgenote van dirigent Daniel Barenboim, met wie zij dat concert ook heeft uitgevoerd. Daarvan bestaat een filmopname, die veelvuldig over de gehele wereld is vertoond, hetgeen de belangstelling voor Elgars opus 85 zeker ten goede is gekomen.
Sietse-Jan Weijenberg interpreteert Elgar
De Nederlandse cellist Sietse-Jan Weijenberg vertolkt de solopartij in het hier en daar wat sombere, maar briljant-ingetogen geïnstrumenteerde concert van Elgar. De inmiddels ruim gelauwerde cellist studeerde aan het Noord Nederlands Conservatorium, waar hij zijn studie afsloot met een eindexamenconcert dat hem het cijfer 10 opleverde, hetgeen voor ieder, die de intensiteit van zijn voordracht kende, een vanzelfsprekendheid was. Daarna is hij verder gaan studeren in de Franse hoofdstad, waar hij onder meer als solist met het Orchestre de Paris heeft gespeeld.Ein Heldenleben
Nog een geluk dat het symfonisch gedicht Ein Heldenleben, opus 40, ontstaan in de jaren 1897-1898, van Richard Strauss (1864-1949), niet aan dezelfde inflatie onderhevig is als het begrip held. Immers: krantenbezorgers en straatvegers worden heden ten dage niet zelden in het zonnetje gezet alsof ze drommen mensen het leven hebben gered.
Strauss is in de eerste helft van zijn vierde decennium op aarde aan deze compositie begonnen: hij was toen vierendertig jaar oud; in het jaar daarop werd het opus voltooid.
Het werk werd op 3 maart 1899 in Frankfurt am Main voor de eerste keer gespeeld. De componist dirigeerde zelf.In de zomer of de vroege herfst [1] van 1900 schreef Gustav Mahler (1860-1911) "in aller Eile" een korte brief aan Richard Strauss waarin hij mededeelde dat hij in de programmering der Philharmonischen Konzerte [2] plaats had ingeruimd voor Ein Heldenleben, en verzocht hij Strauss om zelf te komen dirigeren, als hij daartoe in de gelegenheid zou zijn. Hij voegde daar aan toe: "Ich denke, es wäre nun an der Zeit, daß Sie und unser Publikum miteinander »Bekanntschaft« machten. [3]
In de uitvoering van Ein Heldenleben door het NSO zal de veeleisende vioolpartij worden gespeeld door Floor Le Coultre.
__________
[1] De brief in kwestie is ongedateerd, maar het is bekend dat Strauss op 14 oktober van dat jaar aan de uitnodiging in kwestie refereert in een brief aan zijn ouders.
[2] Mahler leidde de Wiener philharmonischen Konzerte vanaf de herfst 1898 tot in maart 1901.
[3] Het zal Mahler zijn ontgaan dat Strauss had reeds in april 1895 een concert van de Berliner Philharmoniker in Wenen had gedirigeerd.
____________
Afbeeldingen
1. Logo van het Nederlands Studenten Orkest.
2. Edward Elgar met grammofoonplaat en pathefoon.
3. Cellist Sietse-Jan Weijenberg.
4. Componist Richard Strauss.
donderdag 3 februari 2011
Documentaire over Steinway op NDR-televisie
 |
| Heinrich Engelhard Steinweg. |
Deze aflevering is te volgen tussen 04:00 uur en 04:45 uur.
dinsdag 1 februari 2011
Mahlers Zesde Symfonie woensdag op BBC Radio 3
 |
| Gustav Mahler met zijn zuster Justine. |
Voor een uitgebreide toelichting op deze uitzonderlijke compositie van een wel heel speciale muziekmeester — waarin onder andere een batterij koebellen een pastoraal element aan deze, hier en daar zeer vehemente symfonie verleent — kunt u terecht in deze elektronische krant, aangezien we een uitgebreid artikel daarover hebben gepubliceerd op 25 september 2008.
Abonneren op:
Posts (Atom)
