maandag 10 augustus 2009

Portret van en muziek door Karlheinz Stockhausen

Filmportret van componist
Meer dan veertig jaar geleden is het alweer dat een componist van klassieke muziek op de hoes van een grammofoonplaat met daarop popmuziek is verschenen. Karheinz Stockhausen (1928-2007) is dat overkomen dat toen The Beatles hun elpee Sergeant Pepper in 1967 presenteerden. Voordien was zoiets niet voorgekomen, en — voorzover ons bekend is — nadien evenmin.
Arte-tv presenteert op maandag 8 augustus — 's avonds tussen 22:50 uur en 23:40 uur — het filmportret Karlheinz Stockhausen — Musik für eine neue Welt. Hoewel de meningen zeer verdeeld zijn — en dat is een doodnormale zaak als het om nieuwe en in menig opzicht vooruitstrevende kunstvormen gaat —, wordt Stockhausen toch veelvuldig gezien als de moderne componist die in de tweede helft van de twintigste eeuw de meeste muziek heeft gecomponeerd en daarmee tevens de sterkste invloed op collega's en het maatschappelijke gebeuren in en om de muzische kunsten heeft uitgeoefend.
Deze rolprent, die in 2008 door Norbert Buse voor het tweede publieke Duitse televisienet (ZDF) werd gemaakt, duurt 52 minuten en zal worden uitgezonden in HD-kwaliteit op het beeldformaat 16:9. Arte heeft twee herhalingen gepland: de eerste op zondag 16 augustus vanaf 06:00 uur in de ochtend, de tweede op maandag 24 augustus om drie uur in de nacht.

Tweede akte uit magnum opus
In aansluiting op het filmportret zendt Arte een tweede rolprent uit, die betrekking heeft op dezelfde componist: Karlheinz Stockhausen — Michaels Reise um die Erde. Daarin wordt ons de opname vertoond van een uitvoering van het tweede bedrijf van Stockhausens veelbesproken operacyclus Licht — Die sieben Tage der Woche.
Stockhausen heeft een kwart eeuw gewerkt aan zijn negenentwintig uur durende operacyclus. De première werd gegeven in 1981 in de Milanese Scala. Een tijd lang werd er in bepaalde kringen — zeker van geïnteresseerden met betrekking tot eigentijds muziektheater — over vrijwel niets anders gesproken dan over die monsterproductie. Niet alleen het adjectief legendarisch is daarop van toepassing; een poos leek het erop dat het begrip mythisch nog adequater zou zijn.
Het tweede bedrijf draagt de titel Donnerstag en is in 2008 in de Kölner Philharmonie in een spectaculaie ensecenering gepresenteerd door Carlus Padrissa, die lid is van de tamelijk radicale Catalaanse theatergroep La Fura dels Baus. Janós Darvas tekende voor de televisieregie van het 52 minuren durende spektakel dat op het beeldformaat 16:9, voorzien van stereofonisch geluid zal worden uitgezonden. Het is een bijdrage van de Westdeutsche Rundfunk (WDR).
Ook deze film zal twee keer door Arte-televisie worden herhaald: eerst op zondag 23 augustus om 06:00 uur in de ochtend, en dan nog op maandag 24 augustus om 03:50 uur. Die laatste versie komt dan wel direct achter de herhaling van het portret van Stockhausen.
____________
Afbeeldingen
1. Karlheinz Stockhausen. De foto is genomen in een WDR-studio, uit de tweede helft van de jaren vijftig van de vorige eeuw.
2. Musici in Donnerstag. (Foto WDR © Klaus Rudolph.)

Geen opmerkingen: