Robin de Raaff werd dit weekeinde onderscheiden met de Toonzettersprijs van Buma Cultuur

Beste compositie van 2008
De Nederlandse componist Robin de Raaff (*1968) heeft — op zondag 30 augustus 2009 in het Amsterdamse Muziekgebouw aan het IJ — uit handen van Frank Helmink, directeur van Buma Cultuur, de Buma Toonzettersprijs in ontvangst genomen. Robin de Raaff heeft deze onderscheiding gekregen voor zijn Vioolconcert. Lucas Vis, voorzitter van de internationale vakjury, noemde De Raaffs concert als de beste compositie van 2008. De gebeurtenis vormde onderdeel van de tweede editie van Toonzetters, het evenement bij uitstek voor componisten en uitvoerende kunstenaars, voorzover dat hedendaagse muziek betreft. Toonzetters heeft zich ten doel gesteld een zo breed geschakeerd mogelijk publiek van luisteraars te tonen hoe kleurrijk en veelzijdig de nieuw gerealiseerde muziek van nu kan zijn.
Buma Cultuur organiseert Toonzetters in samenwerking met het Muziekgebouw aan het IJ en Muziek Centrum Nederland.

Grote virtuositeit
De jury roemt Robin de Raaffs Vioolconcert vanwege de "grote virtuositeit", en onderkent in de compositie de enorme expressiviteit en de rijkdom van klank. De componist heeft dit concert opgedragen aan dirigent Jaap van Zweden, het Radio Filharmonisch Orkest, alsmede aan violiste Tasmin Little, die het gezamenlijk in première hebben gegeven tijdens een van de concerten in het kader van de Zaterdagmatinee in het Amsterdamse Concertgebouw, op 6 december 2008.
Tijdens Toonzetters klonk het afgelopen weekeinde ook nog muziek van negen andere componisten, onder wie slechts twee vrouwen: Rozalie Hirs en Hanna Kulenty. Onder de heren bevinden zich enige reeds langer bekende namen. De zeven heren zijn Peter Adriaansz en Wilbert Bulsink, Einar Torfi Einarsson, Roderik de Man, Martijn Padding, Edward Top en Klas Torstensson.
__________

CD's Bekijk de cd's van Robin de Raaff op Toonrijk.nl
____________

Afbeeldingen
1. De Nederlandse componist Robin de Raaff (*1968).
2. De Engelse violiste Tasmin Little (*1965).
[Foto overgenomen van de Hompage van Tasmin Little.]

Händels oratorium Samson morgen op BBC Proms

Uitzending op BBC Radio 3
Op donderdag 20 augustus, tijdens het 47ste BBC Proms-concert zal het oratorium Samson (1743) van Georg Friedrich Händel worden uitgevoerd door The Choir of the English Concert, The New Company, en The English Concert onder leiding van Harry Bicket (*1951). Vocaal-solistische medewerking zal worden verleend door Susan Gritten (Delila); Iestyn Davis (Micah), Mark Padmore (Samson), Neal Davis (Manoah), Christopher Purves (Harapha), Lucy Crowe (drie verschillende vrouwenrollen), en Ben Johnson (in drie verschillende mannenrollen).
Het concert begint om 19:30 uur onze tijd en zal eindigen omstreeks 23:30 uur. Tijdens de pauzes — tussen 20:25 uur en 20:45 uur, en de tweede keer tussen 21:55 uur en 22:15 uur — zal het programma Twenty minutes worden uitgezonden.

Pauzes
Op de website van de BBC Proms staat echter vermeld dat er geen pauzes zullen zijn. Maar ondanks de duur van zo'n 165 minuten duurt de uitzending bijna vier uur. Dus of zijn er alleen maar pauzes voor de radioluisteraars en gaat de etherversie in een uitgesteld relais verder, of de communicatie tussen de organisatie en de diverse media die erover publiceren is weer eens niet geheel volgens de regelen der kunst verlopen.
Voor degenen, die verleden week de live-uitvoeringen in Blokzijl en Groningen hebben gemist, een aardige kans in, in de eigen omgeving te luisteren, al kan zulks nooit op tegen een concert met levende uitvoerenden.
Meer informatie over dit oratorium is te vinden op deze site in een artikel van zaterdag 8 augustus.
___________
Foto: Dirigent Harry Bicket. (Foto van The English Concert.)

Componist van de Week: Louis-Nicolas Clérambault

Vijf keer een half uur
Aan het begin van de vorige herfst, op 23 september 2008, heeft organiste Elly Kooiman op het prachtige instrument in de Heilige Geest Kapel te Groningen haar concert afgesloten met een Suite van de Franse componist Louis-Nicolas Clérambault (1676-1749). Daaruit mogen we concluderen dat de man geen totale onbekende is binnen de kaders van degenen die zich meer dan oppervlakkig met klassieke muziek ophouden, want hoe vaak komen anderen deze telg uit een zeer muzikale dynastie van aan het Franse hof werkzame musici eigenlijk nog tegen?
De komende dagen krijgt u daartoe echter eerst even vijf maal de gelegenheid doordat de man is verkozen tot Componist van de Week in het Vara-programma met die naam dat van maandag 17 tot en met vrijdag 21 augustus via Radio 4, steeds tussen 19:30 en 20:00 uur, zal worden uitgezonden.
Dat begint op maandag met drie composities, respectievelijk delen uit steeds een groter geheel. Als eerste een Sonate, gevolgd door het eerste deel uit een Miserere voor orgel, en het laatste onderdeel is een Chaconne uit Clérambaults Vijfde Symfonie.
Over de andere werken die u en ons de komende dagen zullen worden voorgesteld, eventueel aangevuld met verwijzingen, informatie over de uitvoerenden en nog veel meer zulks, kunt u de website van het radioprogramma in kwestie raadplegen door hier te klikken.

De Falla, Andriessen en Ravel op 43ste BBC-Prom

Een keur van nationaliteiten
Tijdens het concert dat maandag 17 augustus, 's avonds tussen 20:30 uur en 22:45 uur in het kader van de BBC Proms 2009 in de Londense Albert Hall zal worden gegeven, kunt u het Philharmonia Orchestra beluisteren onder leiding van Esa-Pekka Salonen, die daarmee zijn eerste officiële optreden zal realiseren als nieuwe chefdirigent van dat ensemble. Dit 43ste Prom-concert van deze zomer zal in het teken staan van drie nationaliteiten als het gaat om de componisten: Spaans, Nederlands en Frans. De zussen Katia en Marielle Labeque zullen samen soleren in het Concerto voor twee piano's en orkest getiteld Haags hakkûh van Louis Andriessen, die vanwege zijn zeventigste verjaardag in het zonnetje wordt gezet. Dit concert is deels geïnspireerd op de cartoon Tom and Jerry, en deels op een Haagse hardcore band die house ten gehore brengt.
Weliswaar betreft het een Britse première, maar de beide solistes en de dirigent hadden eveneens de hand in de allereerste uitvoering, in januari dit jaar te Los Angeles, waar Salonen ook nogal flink met de dirigeerstok zwaait. Later dit seizoen, in Prom 58 zal De Staat van Louis Andriessen in de Londense Albert Hall klinken.
Voorafgaand aan het werk voor solisten en begeleidend ensemble zijn Drie dansen uit El amor brujo uit 1923, van de Spanjaard Manuel de Falla (1876-1946).

Twee Ravel-toppers
Na de pauze die van 21:05 uur tot 21:25 uur duurt en waarin het praatprogramma Twenty minutes zal worden uitgezonden, worden, als afsluiting van deze 43ste Prom, nog twee composities van de Fransman Maurice Ravel (1875-1937) — voor de zoveelste keer tijdens concerten waar ook ter wereld — voorgesteld: allereerst de geniale suite Ma mère l'Oye, gevolgd door de Bolero, die iedereen — inclusief de qua muziek niet klassiek georiënteerden (menen) te kennen. En, als die stukken goed worden gespeeld, zullen zij nimmer vervelen.
Een uitgebreide toelichting over Ma mère l'Oye is te vinden op dit weblog, in een artikel van 28 augustus verleden jaar, toen eveneens gepubliceerd naar aanleiding van een der BBC Proms: die op 29 augustus 2008.
Over Ravels Bolero uit het jaar 1928 kunt u meer lezen in het artikel Geen werkelijke vorm, geen ontwikkeling, dat is te vinden op het Nederlandse weblog All art is quite useless over de cultuur van het fin de siècle, alwaar het voor het eerst is verschenen op 8 juni 2006.
____________
Afbeeldingen
1. Componist Manuel de Falla, getekend door Tonny Groenhuysen, Buitenpost. (Collectie Heinz Wallisch, tevens ©.)
2. Dirigent Esa-Pekka Salonen.

Portret van en muziek door Karlheinz Stockhausen

Filmportret van componist
Meer dan veertig jaar geleden is het alweer dat een componist van klassieke muziek op de hoes van een grammofoonplaat met daarop popmuziek is verschenen. Karheinz Stockhausen (1928-2007) is dat overkomen dat toen The Beatles hun elpee Sergeant Pepper in 1967 presenteerden. Voordien was zoiets niet voorgekomen, en — voorzover ons bekend is — nadien evenmin.
Arte-tv presenteert op maandag 8 augustus — 's avonds tussen 22:50 uur en 23:40 uur — het filmportret Karlheinz Stockhausen — Musik für eine neue Welt. Hoewel de meningen zeer verdeeld zijn — en dat is een doodnormale zaak als het om nieuwe en in menig opzicht vooruitstrevende kunstvormen gaat —, wordt Stockhausen toch veelvuldig gezien als de moderne componist die in de tweede helft van de twintigste eeuw de meeste muziek heeft gecomponeerd en daarmee tevens de sterkste invloed op collega's en het maatschappelijke gebeuren in en om de muzische kunsten heeft uitgeoefend.
Deze rolprent, die in 2008 door Norbert Buse voor het tweede publieke Duitse televisienet (ZDF) werd gemaakt, duurt 52 minuten en zal worden uitgezonden in HD-kwaliteit op het beeldformaat 16:9. Arte heeft twee herhalingen gepland: de eerste op zondag 16 augustus vanaf 06:00 uur in de ochtend, de tweede op maandag 24 augustus om drie uur in de nacht.

Tweede akte uit magnum opus
In aansluiting op het filmportret zendt Arte een tweede rolprent uit, die betrekking heeft op dezelfde componist: Karlheinz Stockhausen — Michaels Reise um die Erde. Daarin wordt ons de opname vertoond van een uitvoering van het tweede bedrijf van Stockhausens veelbesproken operacyclus Licht — Die sieben Tage der Woche.
Stockhausen heeft een kwart eeuw gewerkt aan zijn negenentwintig uur durende operacyclus. De première werd gegeven in 1981 in de Milanese Scala. Een tijd lang werd er in bepaalde kringen — zeker van geïnteresseerden met betrekking tot eigentijds muziektheater — over vrijwel niets anders gesproken dan over die monsterproductie. Niet alleen het adjectief legendarisch is daarop van toepassing; een poos leek het erop dat het begrip mythisch nog adequater zou zijn.
Het tweede bedrijf draagt de titel Donnerstag en is in 2008 in de Kölner Philharmonie in een spectaculaie ensecenering gepresenteerd door Carlus Padrissa, die lid is van de tamelijk radicale Catalaanse theatergroep La Fura dels Baus. Janós Darvas tekende voor de televisieregie van het 52 minuren durende spektakel dat op het beeldformaat 16:9, voorzien van stereofonisch geluid zal worden uitgezonden. Het is een bijdrage van de Westdeutsche Rundfunk (WDR).
Ook deze film zal twee keer door Arte-televisie worden herhaald: eerst op zondag 23 augustus om 06:00 uur in de ochtend, en dan nog op maandag 24 augustus om 03:50 uur. Die laatste versie komt dan wel direct achter de herhaling van het portret van Stockhausen.
____________
Afbeeldingen
1. Karlheinz Stockhausen. De foto is genomen in een WDR-studio, uit de tweede helft van de jaren vijftig van de vorige eeuw.
2. Musici in Donnerstag. (Foto WDR © Klaus Rudolph.)

Gabriel Fauré dezer dagen Componist van de week

Biologisch-dynamische muziek
Maandag 10, dinsdag 11, donderdag 13 en vrijdag 14 september, op de inmiddels vertrouwde tijd, vroeg in de avond, tussen 19:30 uur en 20:00 uur, zendt de Vara op Radio 4 in totaal twaalf stukken uit van één van de meest Frans-romantische componisten uit de geschiedenis der muziek: Gabriel Fauré (1845-1924). Vier van de in andere gevallen gebruikelijke vijf avonden wordt op de genoemde tijden werk van deze hier en daar honigzoete muziek — maar dan wel van biologisch-dynamische kwaliteit, toegediend in homoepatische dosering — uit de pen van deze meester, die rond 1900 hoge ogen wist te gooien, en die ook in onze tijd nog geliefd is, zij het vooral door twee stukken: zijn —, ondanks die zoetheid zo prachtg transparante en met meesterschap geïnstrumenteerde — Requiem, en de vanwege dezelfde kwaliteiten zo bekende Pavane.

Programma maandag en dinsdag
Maandagavond Je zou zonder overdrijving kunnen zeggen dat Fauré, die de zeer grote vorm van opera's — in de trant van Richard Wagner (1813-1883) en Giuseppe Verdi (1813-1901) — of van de grote symfonie — zoals die van Anton Bruckner (1824-1896) of Gustav Mahler (1860-1911) — steeds heeft gemeden, een componist van de kleine en middelgrote vorm, maar tegelijkertijd van zeer hoge kwaliteit is. Op maandag klinken vier verschillende composities: drie symfonische onderdelen uit Dolly, gespeeld door het Orchestre Symphonique de France, met als dirigent Laurent Petitgirard. Deze stukken worden gevolgd door het Ave Maria, door het altijd weer voortreffelijke Roder Jongenskoor onder leiding van Bouwe Dijkstra. Dan is de Rêve d'amour voor sopraan, tenor en piano aan de beurt, gezongen door Geraldine McGreevy en Jean-Paul Fouchécourt, begeleid door Graham Johnson. Tot besluit zingt het Nederlands Kamerkoor, begeleid door het Limburgs Symfonie Orkest onder leiding van Ed Spanjaard, de Cantique de Jean Racine uit 1864.
Dinsdagavond Op dinsdag 11 september zullen drie composties van Gabriel Fauré worden voorgesteld: het Allegro quasi presto uit de Vioolsonate in A-grote terts, opus 14, nr. 1, gespeeld door Isabelle van Keulen, aan de piano begeleid door Ronald Brautigam. Dan volgt het Allegro molto uit het Pianokwintet in c-kleine terts, opus 15, nr. 1. De uitvoerenden zijn het Quatuor Ÿsaÿe, met Pascal Rogé, piano. Die presentatie wordt afgesloten met de Ballade voor piano en orkest, opus 19. Jean-Philippe Collard wordt ondersteund door het Orchestre du Capitol de Toulouse; dirigent is Michel Plasson.

(wordt vervolgd)
____________
Afbeeldingen
1. De Franse componist Gabriel Fauré.
2. De Franse dramaschrijver Jean Racine (1639-1699) in 1673.

Mahlers Zesde Symfonie op BBC Proms 2009

Op woensdag 5 augustus wordt in het BBC Proms-concert van die avond in de Albert Hall te Londen vanaf 20:30 uur onze tijd een volgend concert gegeven met drie werken van componisten wier namen elk individueel klinken als een klok. Van Igor Stravinsky wordt Scènes de ballet uit 1944 gespeeld, gevolgd door het Fagotconcert van Mozart, gecomponeerd in 1774. Soliste is de Ierse Karen Geoghegan.
Na de pauze, vanaf 21:30 uur, zal de Zesde Symfonie van Gustav Mahler worden uitgevoerd, door een groter bezet ensemble dan voor de pauze, met dezelfde naam: BBC Philharmonic Orchestra. Dirigent is Gianandrea Noseda.
Over die Mahler-symfonie kunt u op deze muzieksite een uitgebreid artikel vinden dat is gepubliceerd op donderdag 25 september 2008.
___________
Afbeelding: Dirigent Gianandrea Noseda. (Foto BBC Philharmonic Orchestra.)

Harnoncourt vertolkt 'De Woudduif' van Dvořák

Op woensdag 5 augustus, 's avonds tussen 19:30 uur en 20:00 uur, presenteert de Duitse radiozender NDR Kultur een kort klassieke muziekprogramma met twee onderdelen. Als eerste de ouverture Le Corsaire, opus 21 uit 1844 van Hector Berlioz (1803-1869), uitgevoerd door het NDR Sinfonieorchester onder leiding van zijn chefdirigent Christoph von Donahnyi. Die ouverture droeg als oorspronkelijke benaming La tour de Nice, vervolgens werd het stuk als Le corsaire rouge betiteld. Dat was echter vóór 1852 toen het stuk voor het eerst werd gespeeld.
Dat korte etherconcert van NDR Kultur wordt vervolgd met een Nikolaus Harnoncourt, die het Concertgebouworkest Amsterdam leidt in een symfonisch gedicht van Antonín Dvořák, De Woudduif, opus 110 uit 1896.
Meer over deze compositie, alsmede over de bijzondere ontwikkeling van Nikolaus Harnoncourt van barok-specialist tot dirigent van fin de siècle-muziek, is te vinden in een artikel op de Nederlandse website over die periode in de cultuurgeschiedenis: All art is quite useless van Rond1900.nl.

Tsjajkovski is componist van de week, maar ook daar waar er gerede twijfel bestaat: bij de Vara?

Overeenkomsten en verschillen
Zowel op BBC Radio 3, alsook op Radio 4 in ons land is Pjotr Iljitsj Tsjajkovski (1840-1893) de eer te beurt gevallen om Componist van de week te zijn. Zoals bekend betekent dat op de Britse zender dat er de komende vijf werkdagen een programma met de duur van een heel uur zal worden uitgezonden: 's middags tussen 13:00 uur en 14:00 uur onze tijd. Nu het vakantietijd is, wordt het programma niet, zoals gebruikelijk, later op de avond nog eens uitgezonden. Dat voordeel genieten die muziekmeesters weer, welke vanaf september voor de uitzendingen van Composer of the week blijken te zijn uitverkoren.


In het Nederlandse Vara-programma Componist van de week is altijd maar een half uur per dag beschikbaar, steeds tussen 19:30 uur en 20:00 uur. Voor nadere details verwijs ik u naar de website van het programma in kwestie, waar te lezen staat dat de Tsjajkovski-uitzending van mei zal worden herhaald. Het wordt dus een kwestie van vergelijken.
Voor meer gegevens over de vijf uitzendingen deze week met muziek van volgens sommigen de grootste Russische meester aller tijden kunt u terecht op het betreffende onderdeel van de website van BBC Radio 3.
__________
Afbeelding: Schrijftafel van Tsjajkovski in zijn werkkamer te Klin.