Twee Mahler-symfonieën achtereen op Mezzo-tv

Symfonieën van grootmeesters op Mezzo-televisie
Op de klassieke muziekzender Mezzo-televisie worden de laatste maanden met enige regelmaat blokken met symfonieën van één componist binnen enkele dagen achtereen uitgezonden. Een enkele keer was er zelfs sprake van een mammoet-sessie, toen alle symfonieën van Ludwig van Beethoven (1770-1827) binnen goed één etmaal werden uitgezonden, alle gespeeld door de Berliner Philharmoniker onder leiding van Claudio Abbado. Het betreft opnamen uit de tijd dat deze dirigent aan dat ensemble een vaste verbintenis had.
De werken uit diezelfde discipline in het oeuvre van de Rus Pjotr Iljitsj Tsjajkovski (1840-1893) komen we de laastste weken ook wat vaker tegen op diezelfde muziekzender. Aangezien hun aantal geringer is — inclusief Manfred, opus 58 zijn het er zeven — kunnen die ook in relatief korte tijd in het programma opduiken zonder dat daardoor het vierentwintig uur programma al te zeer van de veelzijdigheid wordt beroofd.
De komende tijd zijn diverse symfonieën van Gustav Mahler (1860-1911) aan de beurt, die worden geleid door verschillende dirigenten.
 
Mahlers Eerste  van Haitink 
Op vrijdag 5 februari wordt, 's avonds tussen 20:30 uur en 21:40 uur, de Symfonie nr. 1, Der Titan, uit de jaren 1884/1888, door Mezzo-televisie uitgezonden in een versie door de Berliner Philharmoniker onder leiding van Bernard Haitink.
Deze dirigent heeft de naam een Mahler-specialist bij uitstek te zijn, maar niet iedere luisteraar en criticus, en al evenmin elke collega, is die mening toegedaan. Mij persoonlijk heeft de man nog nooit langer dan één minuut binnen zo'n hele symfonie kunnen ontroeren, en dat geldt zeker ook voor de componist en criticus Konrad Böhmer die de nodige kritiek heeft gespuid tegen diverse binnen- en buitenlandse dirigenten en componisten en tegen dan wel vóór andere uitvoerende musici. In het geheugen gegrift staat diens ageren tegen Haitink als Mahler-dirigent: Honderd fouten per partituurpagina, aangestreept met een rood potlood, signaleerde Böhmer bij het luisteren naar de Tweede.
Ondanks al die venijnige stukken en onderhoudend geformuleerde afwijzingen heeft Haitink de reputatie weten overeind te houden en staat hij nog altijd op de bok met de twee reuzen uit het Weense fin de siècle: Mahler en Anton Bruckner (1824-1897). 
Een uitgebreid artikel met achtergronden en een toelichting op de Eerste van Mahler heb ik gepubliceerd 23 augustus 2006 op de website All art is quite useless, van Rond1900.nl, over de cultuur van het fin de siècle.

Boulez en Mahlers Tweede
Om 21:40 uur tot 23:10 uur vervolgt Mezzo-televisie het avondprogramma met de Tweede Symfonie, Auferstehung, van dezelfde componist, voltooid in 1894. De zender presenteert de versie die werd gerealiseerd met de Berliner Staatskapelle onder leiding van Pierre Boulez, ter gelegenheid van diens tachtigste verjaardag in 2005. In de zaal zat, op het puntje van zijn stoel, Daniel Barenboim — de vaste dirigent van dat orkest.
Deze tweede symfonie over het geloof — o Glaube, mein Herz, o Glaube —, de dood — "was enstanden ist, das muß vergehen" — en wederopstandig — "Aufersteh'n, ja aufersteh'n, wirst du. . . ", en daarmee een werk dat het in een tijd als de onze — met een steeds groter wordende hang naar het spirituele en het verlangen naar een verder leven in hogere sferen — weer op veel interesse en bevestiging kan rekenen.
____________
Afbeeldingen
1. Gustav Mahler in 1884, het jaar dat hij aan zijn Eerste Symfonie is begonnen.
2. Dirigent Pierre Boulez in 2004, een jaar voor het concert t.g.v. Boulez 80 jaar, met de Berliner Staatskapelle.