Schuberts Winterreise via BBC Radio 3

Inleiding door Petroc Trelawny
Wie van de liederen, van Franz Peter Schubert (1797-1828) houdt — hetzij als op zichzelf staande uitingen dan wel als gehele cyclus —, doet er goed aan de avond van deze woensdag, 4 juni 2008, vrij te houden en om uiterlijk 20:00 uur over te schakelen naar BBC Radio 3, via welke zender Die Winterreise zal worden uitgezonden in het kader van de programmareeks Performance on 3. Uitvoerenden zijn de tenor Mark Padmore, ondersteund door pianist Julius Drake. De omroepgidsen melden, evenals de website van BBC Radio 3, dat de duur van het gebeuren één uur en drie kwartier bedraagt, en op het eerste gezicht lijkt dat wat lang, maar de BBC verraadt ons dat er een inleiding zal worden verzorgd, en wel door Petroc Trelawny. Wat deze in het kader van BBC-radioprogramma's met betrekking tot kamermuziek en symfonische concerten zoal heeft gepresteerd, alsmede over zijn afkomst en eerdere bezigheden, kunt u hier meer lezen.

Teksten van Wilhelm Müller
Schuberts muzikale poëzie is niet alleen gegrondvest op diens eigen muzikale genie, maar heeft de impulsen daartoe aangereikt gekregen van de tekstdichter Wilhelm Müller (1794-1827) ― net als Schubert een jonggestorven kunstenaar. De man is veelvuldig terzijde geschoven als een tweederangs dichter, maar dat zulks ten onrechte werd gedaan ― en tot op de huidige dag klakkeloos wordt nagekakeld en neergepend ―, blijkt alleen al uit de manier waarop hij veel kon zeggen zonder dat het direct voor iedereen duidelijk was. Dat hij daarmee een geheel eigen dimensie aan maatschappijkritische poëzie heeft meegegeven, is niet door elke lezer, en evenmin door elke censor, op het eerste gezicht als zodanig (h)erkend.

Eigen dynamiek
De poëzie van Schuberts compositie en de daaraan ― steeds onverbrekelijk ― verbonden sfeertekening van Wilhelm Müllers gedichten zijn gelijkwaardige bestanddelen. De nostalgie van het winterlandschap, de weemoed en het verlangen dat het Herenleed der beide kunstenaars in de eerste decennia in de negentiende eeuw de mogelijkheid tot een poëtisch amalgaam heeft geboden, is in uiterste consequentie muzikaal doorgevoerd. De cyclus, die bestaat uit 24 gedichten, draagt het opusnummer 89 (Deutsch 911) en is ontstaan in 1827, het jaar voor Schuberts overlijden.
___________
Afbeeldingen
1. Petroc Trelwany, de radiomedewerker van de BBC, die de uitvoering in Performance on 3 op woensdag 4 juni bij u inleidt.
2. De dichter Wilhelm Müller.
3. Schubert-monument in het Wiener Stadtpark.